ارتوپدی یعنی چه؟
ارتوپد یا کلمه «ارتوپدی» ( orthopedic) از دو واژه یونانی ارتوس (orthos) به معنای راست و مستقیم وپدی یا پدیوس(paideion) به معنای پرورش کودک تشکیل شده‌است.جراحی ارتوپدی( Orthopedic surgery )به اصلاح ناهنجاری‌های مربوط گفته میشود که شامل درمان بیماری های استخوان و مفاصل می باشد.
غالب بیمارانی که مشکلاتی در سیستم حرکتی خود دارند را میتوان با روش های غیر جراحی مانند انجام نرمش های طبی خاص، مصرف دارو، فیزیوتراپی و دیگر روش ها درمان کرد. ولی گاهی اوقات هم نیاز به عمل جراحی ارتوپدی وجود خواهد داشت.
بنابراین پزشک ارتوپد باید ارتباط نزدیکی با دیگر همکاران حوزه تشخیص و درمان داشته باشد. او برای تشخیص بیماری ها نیاز به همکاری با متخصصین ازمایشگاه و پاتولوژی و تصویربرداری هایی مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن، ام آر آی، اسکن رادیوایزوتوپ و سونوگرافی دارد.
همچنین در حوزه درمان باید از کمک همکارانی مانند فیزیوتراپ ها و متخصصین روماتولوژی کمک بگیرد.
تاریخچه ارتوپدی در ایران
در قدیم شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها و بیماری‌های استخوان و مفاصل اکثراً توسط جراحان عمومی درمان می‌شد. از اواخر دهه ۴۰ خورشیدی که متخصصان ارتوپدی تحصیل کرده به ایران آمدند به تدریج جراحی ارتوپدی برای مردم شناخته و بیماری‌های استخوان و مفاصل و نیز شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها توسط این متخصصان درمان شدند. متخصص ارتوپدی به مداوای بیماران دچار بیماری‌های استخوان، مفاصل و ستون فقرات می‌پردازد. این بیماریها شامل شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها، فلج‌های مادرزادی و اکتسابی، ترمیم زردپی‌ها و اعصاب محیطی و درمان تومورهای استخوانی است.
معرفی رشته ارتوپدی
جراحی استخوان شاخه ای از علم و هنر جراحی است که مورد نظر آن استفاده از روش های جراحیدر درمان بیماری ها و آسیب های وارده به استخوان ها است. جراح استخوان معمولا به نام جراح استخوان و مفاصل شناخته میشود. این بدان معنی است که معمولا کسانی که استخوان ها را جراحی میکنند کار جراحی مفاصل را هم انجام میدهند.
در لاتین به جراحی استخوان و مفاصل، ارتوپدی (Orthopedics) هم میگویند و به جراح استخوان و مفصل ( Orthopedic surgeon) میگویند. جراح استخوان نه تنها استخوان و مفصل را جراحی میکند بلکه بیماری ها و آسیب های هر نقطه ای از اندام را تحت نظر گرفته و در صورت لزوم تحت درمان جراحی قرار میدهد.
تشخیص و درمان بیماری ها و آسیب های استخوان و مفاصل ستون مهره و لگن هم به عهده متخصص جراحی استخوان و مفاصل است. بیماری های استخوان جمجمه و صورت را متخصص فک و صورت، بیماری های استخوان بینی را متخصص گوش و حلق و بینی و بیماری های استخوان دنده و جناغ را متخصص جراحی قفسه سینه مداوا میکند.
آموزش ارتوپدی
آموزش جراحی استخوان معمولا بصورت طی یک دوره چهارساله تخصص بعد از اخذ مدرک دکتری پزشکی است.
درمان بیماریها و آسیب های اندام ها تحت نظر جراح استخوان یا همان ارتوپد صورت میگیرد. جراح استخوان نه تنها وظیفه جراحی دارد بلکه تشخیص و درمان بیماری ها و آسیب های اندام های حرکتی بدن انسان را عهده دار است. حال ممکن است این درمان جراحی و یا غیر جراحی باشد. وی در این راه از کمک دیگر فعالین پزشکی مانند فیزیوتراپ ها بهره مند میشود. یکی از اصطلاحات جراحی ارتوپدی (روماتولوژی) میباشد. در این زمینه بیشتر بدانیم.
(rheumatologists) متخصین روماتولوژی هم در زمینه تشخیص و درمان غیر جراحی دسته ای از بیماری های اندام ها که منشا روماتیسمی دارد فعالیت میکنند. پس در بعضی حیطه ها کار متخصصین استخوان و متخصصین روماتولوژی با یکدیگر همپوشانی دارد.
متخصص ارتوپدی که به آن متخصص استخوان و مفاصل یا جراح استخوان و مفاصل یا ارتوپد هم میگویند سعی میکند تا با استفاده از روش های جراحی و غیر جراحی به درمان مشکلات سیستم حرکتی بدن اهتمام ورزد. مشکلاتی مانند :· ساییدگی مفصل و خراب شدن مفاصل بدن مانند آرتروز· آسیب های استخوان ها و مفاصل بدنبال ضربات مثل در رفتگی-شکستگی-کشیدگی رگ به رگ شدن، پاره شدن تاندون ها و رباط ها و …· بیماری‌های مادرزادی اندام‌ها· تومور های استخوان و بافت نرم· آسیب های ورزشی
انواع جراحی ارتوپدی
اعمال جراحی ارتوپدی درمان‌های مختلفی به توسط متخصصین ارتوپدی انجام میشود که شایع‌ترین آنها عبارتند از:
- جا اندازی شکستگی هابصورت بسته با کمک عمل جراحی
- اعمال جراحی تعویض مفاصل
- پیوند استخوان
- ترمیم عصب
- استئوتومی ،تصحیح و تغییر شکل استخوان ها
- آرتروسکوپی مفاصل
فوق تخصص ارتوپدی
آموزش ارتوپدیدر ایران افرادی که مدرک دکترای پزشکی دارند با طی یک دوره تخصصی چهار ساله در دانشکده های پزشکی مدرک تخصصی ارتوپدی را دریافت میکنند. دوره چهار ساله تخصصی ارتوپدی را دوره رزیدنتی Residency میگویند و پزشکی که در حال طی این دوره است را رزیدنت Resident می‌نامند. پس از طی این دوره چهار ساله از فرد رزیدنت امتحانی به نام بورد تخصصی ارتوپدی Orthopedic board گرفته میشود و کسانی که در این امتحان قبول می‌شوند را صاحب بورد تخصصی می‌نامند.به علت گسترش انفجارگونه علوم در همه شاخه ها من جمله ارتوپدی، پزشکی ارتوپدی به زیر شاخه هایی تقسیم شده است و بسیاری از متخصصین ارتوپدی فعالیت کاری خود را به یک زیر شاخه محدود کرده‌اند. آنها به این طریق سعی میکنند بیشترین تمرکز خود را در یک زمینه بگذارند تا علم و تجربه بیشتری را در آن زمینه کسب کنند. این زیر شاخه های فوق تخصصی یا فلوشیپی عبارتند از:
- فوق تخصص جراحی دست· ( ارتوپد دست )
- فوق تخصص جراحی جراحی زانو·
- فوق تخصص جراحی ستون فقرات·
- فوق تخصص جراحی هیپ و لگن·
- فوق تخصص جراحی استخوان و مفاصل اطفال·
- فوق تخصص جراحی آرتروپلاستی، تروما و تعویض مفصل·
- فوق تخصص جراحی آرتروسکوپی زانو·
- فوق تخصص جراحی پا و مچ (ارتوپد پا )
در doctorpage بیابید : پزشکان ( متخصص ارتوپدی و تروماتولوژی)
بیشتر بدانیم :
1- روماتیسم و پزشک روماتولوژیست : (Rheumatologist) ، رنجی که درمان میکنند!
2- جراح ستون فقرات (متخصص ستون فقرات)کیست و چه کار میکند؟