علائم بیماری روان تنی (سایکو سوماتیک) به علائم جسمی واقعی اطلاق می شوند که برخاسته از ذهن هستند و بیش از آن که یک علت جسمی مشخص داشته باشند، با احساس های افراد ارتباط دارند. این بیماری ها می تواند تقریبا در هر عضوی از بدن از جمله دستگاه تنفسی، دستگاه قلبی عروقی، پوست، دستگاه گوارش و اندام‌های حسی، علائمی ایجاد کند.همچنین، اگر افرادی که به بیماری های جسمی مبتلا شده اند، به دلایل روانشناختی، از درمان به موقع، پیگیری های درمانی و مصرف داروها اجتناب کنند و به این طریق، بیماری آنها شدت بیشتری پیدا کند، در زیر مجموعه ای از این بیماری ها قرار می گیرند.
همراهان عزیز مقاله ای دیگر جهت معرفی برخی از بهترین متخصصین روانپزشکی در حوزه فوق تخصص بیماری های روان تنی در تهران منتشر گردید. امید که با مراجعه به این پزشکان گرانقدر متخصص اعصاب و روان و متخصص بیماریهای روان تنی ،عافیت بر بستر وجودتان خوش جای گزیند.
1-دکترعلیرضا شمسی
(متخصص اعصاب و روان – فوق تخصص بیماری های روان تنی )
2- دکتر سیده الهام شرفی
(متخصص اعصاب و روان – فوق تخصص بیماریهای روان تنی )
3- دکتر منصور صالحی
(متخصص اعصاب و روان – فوق تخصص بیماری های روان تنی )
بیوگرافی :
من دکتر صالحی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، متخصص اعصاب و روان به شماره نظام پزشکی ۲۱۲۹۲ و دارای بورد تخصصی اعصاب و روان هستم.
4- دکتر امین امیری
(متخصص اعصاب و روان – فوق تخصص بیماریهای روان تنی )
بیوگرافی
دکتر امین امیری، متخصص روانپزشکی و درمان بیماری های اعصاب و روان هستم. تا کنون در زمینه های مختلفی فعالیت داشته ام از جمله تدریس دوره های آموزشی و تخصصی، نگارش و چاپ مقاله در مجله های معتبر داخلی و خارجی، تألیف چندین جلد کتاب، سخنرانی و ارائه ی مقاله در سمینارهای ملی و بین المللی و در آخر همکاری در طرح های تحقیقاتی مختلف به عنوان همکار و مجری طرح.
هم اکنون در مطب شخصی و در روزهای شنبه تا چهارشنبه حضور داشته و آماده ی ارائه ی خدمات خود در حوزه های درمان اضطراب، هراس، سردرد، اختلال جنسی و افسردگی، به شما مراجعین گرامی می باشم. درمان اختلالات افسردگی،اضطرابی درمان اختلالات خواب مشاوره و روان درمانی درمان بیش فعالی کودکان درمان سردرد های مزمن درمان اختلالات روانی
5- دکتر مسعود ارزاقی
(متخصص اعصاب و روان – فوق تخصص بیماری های روان تنی )
بیوگرافی :
دکتر سید مسعود ارزاقی متولد سال ۱۳۵۵ دوران تحصیل پزشکی عمومی خود را در دانشگاه جندی شاپور اهواز با درجه ممتاز به پایان رساند و دوره روانپزشکی عمومی را در انستیتو روانپزشکی تهران گذراند و رتبه سوم بورد تخصصی را بدست آورد، در سال ۱۳۹۰ با رتبه نخست در دوره فوق تخصصی بیماریهای سایکوسوماتیک (طب روان تنی) پذیرفته شد و در سال ۱۳۹۱ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران شد و در حال حاضر رتبه دانشیاری این دانشگاه و معاونت پژوهشی مرکز تحقیقات سلامت سالمندان را در اختیار دارد.
در سال ۱۳۹۵ دوره درمان بیماریهای روانپزشکی، سایکوسوماتیک و توانبخشی با استفاده از دستگاه «ار تی ام اس» یا تحریک مغناطیسی مغز و دوره نقشه برداری کارکردی مغز را گذراند و در حال حاضر در این زمینه فعال است.
وی در حوزه درمان بیماریهای سایکوسوماتیک از سال ۱۳۹۰ به ویژه بیماریهای غدد و متابولیسم از جمله دیابت، بیماریهای روماتولوژیک، بیماریهای گوارشی و سالمندی به ویژه دمانس و آلزایمر فعال است.
در حال حاضر وی عضو هیات بورد دو مجله بین المللی حوزه پزشکیست و سابقه دبیری سه مجله داخلی و اخذ رتبه مجله برتر در سه دوره جشنواره ملی علوم پزشکی رازی را در کارنامه دارد. وی در حوزه تالیف و ترجمه کتب پزشکی فعال بوده و در حال حاضر بیش از ۱۵ عنوان کتاب در زمینه‌های مختلف پزشکی از جمله کتاب «جنبه‌های روانشناختی بیماری دیابت» منتشر شده است.
در حال حاضر وی عضو کمیته ناظر غربالگری ملی بیماریهای غیر واگیر و عضو کمیته اجرایی طرح ملی سلامت سالمندان است. او در بیش از ده پایان نامه دانشجویی مقطع دکترا استاد راهنما یا مشاور بوده است. از وی چندین مقاله با موضوعات سایکوسوماتیک و سالمندی در روزنامه‌های معتبر منتشر شده است.
6- دکتر طالب بدری
(متخصص اعصاب و روان – فوق تخصص در بیماری های روان تنی )
سایکو چیست ؟بیماری های روان تنی ، یافته هایی موثر و ارزشمند
پزشکی روان تنی
بیماری های روان تنی (psychosomatic) بیماری های جسمی هستند که عوامل روانی در شروع و تشدید آنها مؤثرند. منظور این نیست که فقط علل روانی در به وجود آوردن این اختلالات دخالت دارند بلکه عوامل دیگر هم دخالت داشته منتهی عوامل روانی به صورت عوامل تسریع کننده یا کاتالیزور عمل می کنند.با سایکوسوماتیک و پزشکی روان تنی بیشتر آشنا شویم :
- علایم بیماریهای روان تنی
- وجوه تمایز بیماری های جسمی و روان تنی
- بیماری های سایکوسوماتیک چه افرادی را بیشتر درگیر میکند؟
- چگونه علایم بیماریهای سایکو سوماتیک را در کودکان تشخیص دهیم؟
- عوامل خطرساز
- انواع بیماری های سایکوسوماتیک
- راههای کنترل بیماری
- عوامل کنترل کننده
- درمان بیماری های سایکوسوماتیک
- زمان درمان بیماری چقدر طول میکشد؟
در آسم حق تقدم با آلرژی است و در دیابت حق تقدم با عامل ارثی است و در تبخال یک عامل ویروسی، اما در این بیماری ها عوامل روانی، کاتالیزور هستند. (منظور از کاتالیزور چیزی است که در فعل و انفعالات شیمیایی مستقیما وارد نمی شوند ولی اثر تشدیدکننده دارند.) کاتالیزورهای مهم در بدن انسان ویتامین ها هستند. ویتامین ها دسته ششم غذاها می باشند که سوخت و ساز و یا متابولیسم را در بدن به راه می اندازند. اگر به کسی فقط ویتامین داده شود زنده نخواهد ماند اما بدون ویتامین هم انسان قادر به ادامه زندگی نیست. بنابراین همان نقشی را که ویتامین ها در بدن ایفا می کنند، علل روانی در ایجاد بیماری های سایکوسوماتیک دارند.
بیماری های روان تنی به طور ناگهانی به وجود نمی آیند بلکه ابتدا توسط نشانه هایی مثل استفراغ، تپش قلب و رنگ پریدگی ظاهر شده و استرس ها و ضربه های روحی به طور تدریجی روی فرد تأثیر می گذارند و اثر تجمعی آنها سبب بروز بیماری های سایکوسوماتیک یا بیماریهای جسمی روانی می شوند.
علایم بیماریهای روان تنی
بیماری های روان تنی به مشکلاتی گفته می‌شود که با نشانه‌های بیماریهای بدنی شروع می‌شود و جسم را درگیر میکند اما منشا اصلی آنها مشکلات روانی است. بیماریهای گوارشی، ترش کردن، احساس سردرد، احساس نفخ و… از شایع‌ترین مشکلات روان‌تنی در کشور ماست. بیماری که به دلیل مشکلات روانی گرفتار بیماریهای جسمی شده باشد، معمولا با تظاهرات جدی بدنی روبه‌رو می‌شود و وقتی برای بررسی مشکل به دکتر مراجعه میکند، متخصص هیچ مشکل جدی جسمی‌ای را در او نمی‌تواند تشخیص دهد و درمان جسمی بیماری نمی‌تواند مشکلات او را برطرف کند.
وجوه تمایز بیماری های جسمی و روان تنی
اولین انگیزه‌ایکه می‌تواند افراد را وادار به بررسی بیشتر کند سابقه خانوادگی است. اگر فرد در خانواده‌ای است که سابقه ابتلا به اضطراب، افسردگی و دیگر بیماریهای روانی را دارد، باید نسبت به بررسی نشانه‌های بیماری در خودش حساس‌تر باشد. گاهی هم فرد به دنبال یک اتفاق استرس‌زا، علائم عصبی‌ای را از خود بروز می‌دهد و حتی با فروکش کردن دلایل اضطراب هم، نشانه‌های فیزیکی‌ای در بدنش بروز پیدا میکند؛ نشانه‌هایی از قبیل تنگی نفس، اضطراب مزمن، سردرد و ناراحتی‌های گوارشی که با تجربه اضطراب شروع می‌شود و مدتی بعد از محو شدن تنش‌ها از بین می‌رود، می‌تواند نسبت به این موضوع به فرد هشدار دهد.
بیماری های سایکوسوماتیک چه افرادی را بیشتر درگیر میکند؟
بیماریهای روان‌تنی در افراد ۲۰ تا ۴۰ سال، بیشترین رواج را دارد. ژنتیک و سابقه خانوادگی می‌تواند یکی از اصلی‌ترین دلایل ابتلا به این بیماری‌ها باشد. برای مثال در یک خانواده، اغلب افراد زمانی که مضطرب می‌شوند، معده‌درد می‌گیرند. این معده‌درد، یک بیماری خانوادگی نیست بلکه مشکل روان‌تنی است که در همه افراد خانواده به این شکل بروز پیدا میکند. اما در برخی موارد ناآگاهی فرد و اطرافیانش باعث درمان‌های طولانی‌مدت و بی‌نتیجه می‌شود.
برای مثال یکی از بیمارانی که به من مراجعه کرد، سال‌ها به‌عنوان یک بیمار مبتلا به صرع شناخته شده بود و حتی برای این بیماری مدت‌ها تحت درمان قرار گرفته بود. او زمانی‌که دچار استرس می‌شد، حالتی شبیه غش پیدا می‌کرد، نفس‌نفس می‌زد، بدنش سست می‌شد و روی زمین می‌افتاد. همه خانواده او گمان می‌کردند مبتلا به صرع است و برای درمانش، حتی به بستری کردن او هم متوسل می‌شدند. این درحالی بود که بیمار چنین بیماری‌ای را نداشت.
گرچه او سال‌ها برای صرع دارو خورده بود اما زمانی‌که به روانپزشک مراجعه کرد، متوجه شد که غش کردن او نه نشانه صرع بلکه یک بیماری روان‌تنی است، یعنی با تجربه فشار روانی، بدن این فرد چنین واکنشی را از خود نشان می‌داد و تنها با درمان روانشناختی و روانپزشکی می‌شد این بیمار را از شر این حمله‌ها راحت کرد.
چگونه علایم بیماریهای سایکو سوماتیک را در کودکان تشخیص دهیم؟
والدین باید نسبت به رفتارهای فرزندان‌شان و تغییرات رفتاری آنها کمی حساس‌تر باشند. اگر آنها متوجه شدند که حالات فرزندشان تغییر کرده، بی‌قرارتر و شلوغ‌تر شده، ناآرام است و میل به تخریب‌کردن اشیا در او بالا رفته، می‌توانند در مورد دلایل این تغییرات و درمان آن با یک روانشناس یا روانپزشک کودک یا دکتر روان تنی مشورت کنند.
کم‌اشتهایی و اختلال خواب که معمولا به شکل پریدن از خواب در کودکان بروز پیدا میکند را هم می‌توان از نشانه‌هایی دانست که از شروع ناراحتی‌های اعصاب و روان در بچه‌ها خبر می‌دهد. بیماری روان تنی در کودکان بایستی مجدانه پیگیری شود.
عوامل خطرساز
اگر ازدواج فامیلی باشد، ژنتیک نقش بیشتری را در ابتلا به بیماری های روان تنی بازی میکند و افراد در صورت وجود چنین بیماری‌هایی در اعضای خانواده‌شان می‌توانند نسبت به مشاهده نشانه‌های آن حساس‌تر باشند. از طرف دیگر، حتی در ازدواج‌های غیرفامیلی، اگر هر دو طرف یا یکی از آنها پیش‌زمینه این مشکلات را در خود داشته باشد، والدین باید بیشتر از دیگران نگران مشاهده این نشانه‌ها در فرزندشان باشند.
انواع بیماری های سایکوسوماتیک
میگرن، سردردهای تنشی، تهوع و استفراغ، کولیت مزمن (ورم مزمن روده بزرگ)، آسم، جوش و آکنه، واکنش های آلرژی، کهیر، کاهش قند خون، افزایش ترشح غدد داخلی، دیابت نوع دو، چاقی، فشار خون اساسی، بیماری کروز قلب و افزایش ضربان قلب.
۱ـ دستگاه گوارش : زخم معده و اثنی عشر از بیماری های روان تنی هستند. بر طبق نظریه روان پویایی، این افراد حالت تهاجمی داشته و زمانی که مقداری از این تهاجم را بیرون می ریزند و مقداری دیگر را کنترل کرده در درون خود نگه می دارند، این انرژی باقی مانده باعث ترشح اسید کلریدریک شده و در نتیجه ایجاد زخم در این ناحیه می کند.
۲ـ کولیت مزمن (ورم روده بزرگ) : این حالت بیشتر در آدم های زودرنج و حساس که مقاومت در آنها ایجاد شده دیده می شود. این افراد غالبا درونگرا هستند.
۳ـ فشار خون : فشار خونی که علت قلبی و کلیوی و غددی دارند مورد نظر ما نیستند چون این فشار خون ثانوی به بیماری های دیگرند. فشار خونی که علتی برای آن نداریم و غالبا ارثی است اصلی یا اسانسیل گفته می شود. این افراد معمولاً انعطاف ناپذیر و کمال طلب هستند و این عدم انعطاف زمینه را برای فشار خون مستعد می کند. البته باید این مسئله را به یاد داشت که عامل اصلی ارثی است اما عوامل روانی و استرس در بروز آن نقش مؤثر دارند.
۴ـتنگی نفس روان تنی : مثل آسم علاوه بر داشتن زمینه ارثی معمولاً در افرادی دیده می شود که برونگرا، مهاجم و فکور هستند.آسم، نوعی بیماری راههای تنفسی است که در آن راههای هوائی به صورت منتشر تنگ می‌شوند. حملات تنگی نفس، سرفه، خس‌خس سینه از تظاهرات بالینی آسم هستند. هنگامی که شخصی در حال هیجان روانی است، مشاهده می‌شود که یا به تندی نفس میکشد یا نفس کشیدن برایش مشکل است.
البته آسم همیشه دلیل روانی ندارد، بلکه گاهی علت عضوی مشخصی نیز دارد. در اغلب موارد، عوامل جسمی و روانی هر دو در ایجاد آسم دخالت می‌کنند. بدین معنی که علل روانی، عوامل جسمی را تحریک و تشدید میکند.
۵ـ دردهای استخوانی و مفصلی : ورم مفصل یا آرتریت روماتوئید، معمولاً از افراد پرکار، خوش قلب و خوش نیت که در باطن شخصیت متخاصم دارند دیده می شود. ورم مفاصل زمانی بیشتر می شود که خشم فروخورده ای در فرد به وجود آید و وی جایی برای بروز این خشم نیابد.
۶ـ دردهای ستون فقرات و کمردردهای روان تنی : ممکن است کمردرد بر اثر دیسک، ساییدگی مهره ها، تومورهای نخاع و ستون فقرات باشد، این بیماری ها چون علت عضوی دارند مد نظر نیستند. معمولاً دردهایی که در ۳/۱ بالای مهره ها باشد مثل مهره های اول پشتی و گردن بیشتر در افرادی دیده می شود که در انطباق خود با محیط پیرامونی دچار مشکل می شوند و نمی توانند هیجان هایشان را با محیط تطبیق دهند یا به عبارتی copingهیجانی با محیط ندارند. این افراد دارای خلق پایین به صورت طولانی مدت هستند.
۷ـ بیماری های ناشی از غدد مترشحه داخلی و تغذیه : معمولاً بعد از وارد شدن استرس های یکنواخت و طولانی مدت به فرد، پرکاری تیروئید دیده می شود. از علل مشکلات تغذیه ای هم می توان به این نکته اشاره کرد که این افراد همیشه حالت تدافعی داشته و تعامل مناسب با محیط کار و خانه ندارند.
راههای کنترل بیماری
بسیاری از مطالعات انجام شده وجود رابطه نسبتا قوی بین فشارهای زندگی و بیماریهای روانی را نشان می دهند که بر حسب مفاهیم آماری همبستگی آن ۳ درصد است. بنابراین افرادی که دچار بیماری های روان تنی می شوند، فشارهای روانی مهم تر و معنادارتری را نسبت به افراد سالم و بهنجار تجربه کرده اند.
عوامل کنترل کننده
۱ـ واکنش صحیح فرد در مقابل با استرس ها مثل: روبه رو شدن با مشکلات و برخورد منطقی با آن، احساس مسئولیت در مورد تصمیماتی که می گیرد، روش های کاهش استرس را بیاموزد، برای استراحت و فعالیت های خوشایند وقت بگذارد.
۲ـ تغییر عوامل بیرونی و یا محیط زندگی: بهبود وضعیت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نیز ارتقای کیفی روابط حاکم بر افراد یک جامعه با همدیگر و تناسب هماهنگی مابین مردم و سنت های حاکم بر جامعه می تواند در توسعه سلامت زندگی و روانی افراد اثربخش باشد.
مطالعه بیشتر: افزایش امید به آینده و روحیه فرزندان با طرح بازنشستگی مادام العمر و حقوق ماهیانه در سن 20 سالگی با بیمه بازنشستگی خاورمیانه
درمان بیماری های سایکوسوماتیک
گاهی به دلیل استرس، ارگانی از بدن افراد دچار مشکل می‌شود. چون در این افراد، بیماری مزمن است، فرد باید مدتی دارودرمانی کند تا علائم حاد بدنی‌اش را با کمک دارو درمان کند. اما از آنجا که نشانه‌های فیزیولوژیک بیماری‌ها، به‌دلیل مشکلاتی در محیط زندگی فرد به وجود آمده‌اند، فرد باید برای سازگاری با عوامل محیطی، درمان روانشناختی را هم آغاز کند و مدتی مشاوره بگیرد.
اغلب بیماریهای روانپزشکی حتی در دوره درمان و پس از آن هم، معمولا در دوره‌ای از سال بروز پیدا میکند. در برخی از این بیماران هر سال یک‌بار و در برخی دیگر هرچند سال یک‌بار، علائم بیماری دوباره مشاهده می‌شود. اما برگشتن بیماری از فردی به فرد دیگر و از بیماری‌ای به بیماری دیگر متفاوت است.
اگر ما در جریان درمان، احساس کنیم که فرد مستعد برگشتن بیماری است، مقداری از داروها را برای مدتی نگه می‌داریم و حتی در صورت از میان رفتن علائم هم، داروها را به‌طور کامل قطع نمی‌کنیم. بیمارانی که به اختلال دوقطبی مبتلا هستند و افرادی که به‌دلیل اسکیزوفرنیا و برخی از انواع افسردگی تحت درمان بوده‌اند به احتمال بیشتری با برگشتن نشانه‌ها روبه‌رو می‌شوند. به همین دلیل این افراد باید مدت طولانی‌تری دارو مصرف کنند و حتی زمانی که احساس می‌کنند بهبود پیدا کرده‌اند هم نباید داروها را به‌طور کامل قطع کنند. اما این مسئله در همه بیماران وجود ندارد.
زمان درمان بیماری چقدر طول میکشد؟
درمان بیماری های روان تنی( بیماری سایکویوماتیک) و روانی در مراحل اولیه بروز بسیار آسان‌تر است. افرادی که زود نشانه‌های بیماریشان را تشخیص دهند و برای درمان اقدام کنند، اغلب در دوره کوتاهی می‌توانند بیماریشان را درمان کنند و به زندگی طبیعی بازگردند.
اما متاسفانه، بسیاری از افراد در این مورد آگاهی لازم را ندارند و گاهی هم گمان می‌کنند که به تنهایی از پس این بیماری‌ها برمی‌آیند به همین دلیل آنها بسیار دیر به متخصصان مراجعه کرده و کار را برای خود و پزشک‌شان دشوار می‌کنند.
در doctorpage بیابید : پزشکان ( فوق تخصص بیماریهای روان تنی )
بیشتر بدانیم :