آرتروپلاستی و تعویض مفصل چیست؟
آرتروپلاستی (arthroplasty) یا تعویض مفصل نوعی جراحی ترمیمی است که به منظور کاهش درد و یا افزایش دامنه حرکتی در مفصلی که دچار محدودیت حرکتی شده انجام میشود. مهمترین هدف تعویض مفصل زانو از بین بردن دردی است که در زانو براثر ساییدگی و آرتروز، روماتیسم و یا تخریب سطح مفصلی ایجاد شده است. بدست آوردن دامنه حرکتی مطلوب در مفصل زانو و اصلاح تغییر شکل های ایجاد شده در زانو از دیگر اهداف مفصل مصنوعی زانو است. در ادامه میخوانیم :
- انواع آرتروپلاستی
- چرا تعویض مفصل انجام دهیم؟
- چه زمانی بایستی تعویض مفصل انجام شود؟
- چه بیمارانی نیاز به تعویض مفصل دارند
- عمل جراحی تعویض مفصل
- تعویض مفصل زانو
- جراحی آرتروپلاستی زانو
- دلایل انجام جراحی آرتروپلاستی زانو
- تعویض مفصل ران
- تعویض مفصل لگن
- آیا تعویض مفصل لگن یکبار برای همیشه انجام میشود
انواع آرتروپلاستی
انواع مختلفی از آرتروپلاستی وجود دارد که عبارتند از:
- تعویض کامل مفصل Total joint replacement : نوعی آرتروپلاستی است که در آن هر دو سطح مفصلی با مواد مصنوعی جایگزین میشوند.
- تعویض نیمی از مفصل Hemiarthroplasty : نوعی آرتروپلاستی است که در آن فقط یک طرف سطح مفصلی با مواد مصنوعی جایگزین میشود
- قرار دادن رباط در بین دو سطح مفصلی که به آن Fascial Arthroplasty میگویند
- برداشتن استخوان دو سطح مفصلی بدون اینکه چیزی به جای آن قرار داده شود که به آن Excisional Arthroplasty میگویند.
متداول ترین آرتروپلاستی که امروزه انجام میشود نوع اول است که به آن عمل جراحی تعویض مفصل هم می گویند. برای مشاهده بهترین جراح تعویض مفصل زانو در تهران بر روی متن لینک داده شده کلیک کنید.
چرا تعویض مفصل انجام دهیم؟
بعد از اینکه سایر درمان‌ها برای دردها و آسیب‌دیدگی‌های مفاصل ثمربخش نباشد، عمل جراحی تعویض مفصل انجام میگیرد. برخی درمان‌هایی که برای بهبود بیماری آرتروز (که موجب ورم و آماس مفاصل و استخوان‌ها میشود) ممکن است قبل از عمل جراحی تعویض مفصل مورد استفاده قرار گیرد که شامل موارد زیر میشود:
- داروهای ضد التهاب
- داروهای مسکن
- کاستن از فعالیت‌های دردناک
- استفاده از وسایل کمکی مانند عصا برای پیاده‌روی
- فیزیوتراپی
- تزریق مفصلی کورتیزون
- تزریق مکمل روان‌ساز (Viscosupplementation) برای کاهش درد مفاصل
- کاهش وزن (برای افراد چاق)
- ورزش و بهبود وضعیت سلامتی
چه زمانی بایستی تعویض مفصل انجام شود؟
علل متعددی می توانند باعث درد مفصلی و ناتوانی شوند به گونه ای که بیمار مجبور شود برای تعویض مفصل اقدام کند. آرتروز، روماتیسم، شکستگی های قدیمی، هموفیلی و بیماری های متابولیک می توانند غضروف مفصلی را چنان آسیب بزنند که سبب درد ناتوان کننده و نیاز به تعویض مفصل بشوند.
چه بیمارانی نیاز به تعویض مفاصل دارند؟
مفصل به علل متفاوتی میتواند خراب شود. شایعترین آنها عبارتند از
- آرتروز یا استئوآرتریت
- روماتیسم مفصلی مانند آرتریت روماتوئید،اسپوندیلیت آنکیلوزان
- ضربه و بدنیال آن شکستگی داخل مفصلی که بد جوش میخورد یا دررفتگی که بد جااندازی میشود یا آسیب رباط که بخوبی درمان نشده و موجب ناپایداری و بدنبال آن تخریب مفصل میگردد
- عفونت داخل مفصل
- تومورهای بافت نرم یا استخوانی در درون مفصل
- انواع سینوویت ها مانند عوارض ناشی ازهموفیلی
عمل جراحی تعویض مفصل
جراحی آرتروپلاستی چند ساعتی زمان می برد و ممکن است در بیمارستان یا مرکز جراحی سرپایی انجام شود.
حین جراحی غضروف و استخوان آسیب دیده و خراب شده ی مفصل خارج شده، توسط اجزاء پروتز که از پلاستیک ، فلز یا سرامیک ساخته شده اند، جایگزین می شوند. پروتز شکل و حرکت مفصل طبیعی را تقلید می کند.
مثلا در آرتروپلاستی ، قسمت خراب شده کروی شکل بالای استخوان توسط یک گوی فلزی که به یک دسته فلزی مفصل است و داخل کانال استخوان ران قرار می گیرد، جایگزین می شود و یک حفره پلاستیکی نیز داخل لگن قرار می گیرد که شبیه حفره مفصلی آسیب دیده ران است.
تعویض مفصل زانو
افراد بسیار زیادی در هنگام راه رفتن، بالا رفتن از پله و یا انجام فعالیت های ساده روزانه خود، با مشکلات زیادی از جمله درد در ناحیه زانو رو به رو هستند .این افراد برای درمان این درد خود اقدامات بسیاری
را انجام می دهند از جمله این اقدامات دارو درمانی، ورزش درمانی، کاهش وزن و یا تلفیقی از این راه ها است.
در صورتی که فرد با انجام این اقدامات و یا زیاد بودن سن، درد های زانو و بیماری های مربوط به آن کاهش پیدا نکند، فرد اقدام به انجام جراحی آرتروپلاستی زانو می نماید. در این افراد با جایگزین کردن پروتز های زانو، می توان روند زندگی را بهبود بخشید و درد را در زانو و اطراف آن به میزان قابل توجهی کاهش داد و یا از بین برد. زیرا با اصلاح زانو فرم پا بهبود پیدا کرده و در صورتی که به کمر و مچ پا نیز فشار وارد می شد، این فشار ها را از بین خواهد رفت.
جراحی ارتروپلاستی زانو
از جمله جراحی هایی که بر روی زانو انجام می شود،آرتروپلاستی زانو است. در این روش با جایگزین کردن مفصل زانو، در افرادی که به آسیب های جدی به زانوی شان وارد شده است، راه رفتن و حرکات زانوی فرد بهبود پیدا می کند. با انجام دادن جراحی آرتروپلاستی زانو فردی که به درد های بسیار زیاد و یا آسیب های شدید در زانو خود مبتلاست می تواند به راحتی از این درد ها فارق شده و درمان شوند.
این جراحی به افرادی توصیه می شود که برای درمان زانو درد خود همه ی راه های درمانی را انجام داده اند و به جواب نرسیده اند.در این جراحی با جایگزین کردن مفصل زانو با پروتز های موجود در بازار،جراح تمامی غضروف ها و استخوان های آسیب دیده را برداشته و به جای آن از پروتز استفاده می نماید.
ممکن است فرد بعد از انجام جراحی، به التهاب، لختگی خون و در مواردی نادر به عفونت دچار شود.
لازم به ذکر است افرادی که تعویض مفصل زانو و یا همان آرتروپلاستی زانو انجام می دهند، نمی توانند تا مدتی ورزش های سنگین و سخت و همچنین دویدن را انجام دهند.
دلایل انجام جراحی آرتروپلاستی زانو
در افرادی که به آرتریت و آرتروز زانو مبتلا شده است باید جراحی آرتروپلاستی زانو انجام دهد. همچنین افرادی که توانایی انجام فعالیت های روزانه خود و پیاده روی ندارند می توانند این جراحی را انجام دهند.
تعویض مفصل ران
به هر علتی که مفصل خراب شود میتواند مشکلاتی مانند درد و محدودیت حرکتی را برای بیمار ایجاد کند. در اوایل که این مشکلات کم است میتوان آنها را با انجام اقداماتی مانند کاهش فعالیت های بدنی، استفاده از بریس، گرم نگه داشتن موضع، استفاده از داروهای ضد درد و در مواردی استفاده از تزریق درون مفصلی کورتیکوستروئیدها اقدامات نگهدارنده دیگر کنترل کرد.
بتدریج که بیماری شدت میگیرد ممکن است درد و دیگر مشکلات بیمار با این اقدامات کم نشود. در این حال ممکن است بتوان در بعضی مفاصل با انجام استئوتومی هایی شدت درد را کاهش داده یا آن را مرتفع کرد. وقتی بیماری باز هم شدیدتر شده و شدت تخریب مفصل به حدی میرسد که نمیتوان درد آن را با هیچیک از اقدامان ذکر شده کم کرد تنها راهی که باقی میماند خشک کردن مفصل یا انجام آرتروپلاستی است.
در عمل جراحی تعویض مفصل ران پزشک جراح سر استخوان ران را که خراب شده است از بدن بیمار خارج کرده و آنرا با یک کره فلزی جایگزین میکند. اتصال این سر فلزی به باقیمانده استخوان ران با یک زائده به نام دسته Stem است که به سر فلزی متصل شده و پزشک جراح با قرار دادن دسته به داخل کانال مرکزی استخوان ران سر مصنوعی را در محل خود محکم میکند.
تعویض مفصل لگن
جراح ارتوپد سپس سطح داخلی حفره استابولوم در ناحیه لگن را که خراب شده است با ابزار های خاصی میتراشد. با این کار غضروف های خراب شده و استخوان های اضافه از داخل حفره استابولوم خارج شده و حفره به شکل یک نیمکره کامل درمیاید. سپس یک کاسه فلزی به شکل نیمکره در داخل حفره آماده شده گذاشته شده و در داخل آن یک کاسه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن گذاشته میشود. در بعضی موارد ممکن است کاسه پلاستیکی بدون کاسه فلزی و تنها توسط یک چسب مخصوص به داخل حفره استابولوم چسبانده شود. به آن چسب، سیمان استخوانی Bone cement میگویند. برای مشاهده بهترین دکتر تعویض مفصل لگن بر روی متن لینک داده شده کلیک کنید.
سر فلزی در داخل کاسه پلاستیکی قرار داده میشود تا بتواند در جهات مختلف در درون آن حرکت کند.
آیا تعویض مفصل لگن یکبار برای همیشه انجام میشود؟
همانطور که مفصل طبیعی انسان عمر ابدی ندارد مفصل مصنوعی لگن هم همینطور است. این مفاصل مصنوعی ممکن است بعد از مدتی در داخل استخوان شل شوند. ممکن است دچار خوردگی شوند و یا ممکن است استخوان بدن در اطراف آنها خورده شود. اینکه این اتفاق چه مدت بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن میفتد در همه بیماران یکسان نیست.
در غالب افراد عمل شده، مفصل مصنوعی لگن تا آخر عمر وی کار کرده و عمل جراحی تعویض مفصل لگن فقط یک بار در تمام طول عمر وی انجام میشود. البته در بعضی بیماران ممکن است به عللی نیاز باشد تا مفصل مصنوعی یک بار دیگر و یا حتی بیش از یک بار تعویض گردد. مفاصل مصنوعی لگن در صورتیکه به درستی کارگذاشته شوند معمولا بیش از ۲۵-۲۰ سال عمر میکنند ولی این مدت میتواند بیشتر و یا گاهی کمتر از این هم بشود.
در doctorpage بیابید: پزشکان (فوق تخصص آرتروپلاستی تروما و تعویض مفصل)
همچنین بخوانید :