طب کار، متخصص طب کار و منافع آن برای مشاغل را بهتر بشناسیم.

متخصص طب کار کیست؟

طب کار( Occupational Medicine)شاخه‌ای از طب پیشگیری (Preventive medicine)است کهبا ادغام جنبه های بالینی و اجرایی و با در نظر داشتن محیط شغلی افراد و گروهها به نیازهای مربوط به سلامت ایشان می‌پردازد و شامل فعالیت‌هایی از جمله شناسایی، ارزیابی، درمان، کنترل و پی گیری درمان و پیشـگیری از بیماری‌ها و صـدمات مـرتبط با کار می‌باشد .

این رشته از جنبه تنوع اعمال و نحوه آموزش و اعطای صلاحیت به متخصصین مربوطه با بسیاری از تخصص‌های دیگر رشته پزشکی متفاوت است .. طب کار یک رشته تخصصی پزشکی جدید، که نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان  می‌باشد. در این رشته متخصص طب کار اقدامات بالینی واجرای برنامه‌های پیشگیری را با توجه به شرایط محیط کار  بیمار انجام می‌دهد و از این طریق به سلامت شاغلین می پردازد.

این متخصصین  آموزش حرفه‌ای، مهارت و تبحر لازم برای ارائه توصیه های لازم در مدیریت بالینی افراد در محیط کار و اثر فاکتورهای محیطی و مواجهات شغلی کلی آن محیط را دارا می‌باشند. یک متخصص طب کار یک دوره ۷ ساله پزشکی عمومی و یک دوره ۳ ساله تخصصی طب کار را در دانشکده پزشکی گذرانده است. متخصص طب کار بعد از گذراندن دوره تخصص و آزمون بورد تخصصی، مدرک و مجوزهای لازم جهت احداث کلینیک طب کار را کسب می‌نماید.

با ما همراه باشید تا بدانیم که :

• وظایف متخصصین طب کار چیست؟
• رسالت مهم طب کار چیست؟
• چه افرادی در تیم طب کار مشغول بکارند؟
• ویژگی های یک متخصص طب کار چیست؟
• منافع طب کار برای مشاغل
• انواع معاینات
• هزینه طب کار

وظایف متخصص طب کار چیست؟

• مدیریت خدمات طب کار
• معاینات سلامتی شاغلین ومتقاضیان کار (معاینات بدو استخدام)
• آموزش پزشکان، پرستاران، کارشناسان، مدیران سرپرستان واحدهای کاری
• تعیین میزان غرامت و درصد ازکارافتادگی ناشی از کار و بیماری‌های شغلی
• معاینات اختصاصی مانند معاینات بازگشت به کار و تعیین محدودیت شغلی
• انجام مطالعات همه گیر شناسی درمحیط کار
• درمان افراد مبتلا به بیماری‌های شغلی و غیرشغلی و موارداضطراری در محیط کار
• تعیین میزان شیوع وعلل غیبت از کار و کنترل استرس‌های شغلی

رسالت مهم طب کار چیست؟

حفظ و ارتقای سطح سلامت جسمی، روحی و روانی افراد شاغل دربهترین شرایط می‌باشد. متخصصین طب کار و پزشکانی که در این زمینه فعالیت دارند، با شناختی که ازمحیط کار، فرایندکاری، خطرات وعوامل زیان بار محیط کار ، و نیزتاثیراین عوامل بر سلامت می‌گذارند، از طریق بررسی و ارزیابی محیط کار، معاینات  دورهای  و غربالگری باعث تشخیص زودرس و درمان به موقع بیماری‌ها وآسیب‌های ناشی از کار می‌شوند.

بنابراین ازاین طریق باعث کنترل بیماری‌ها وآسیب‌های شغلی شده و از بروز موارد مشابه، پیشگیری می‌کنند.

طب کار، ازنظرپوشش و گستردگی خدمات، سلامت نیروی کار را در تمام واحدهای کاری اعم از اداری، صنعتی (معدن، کشاورزی و …) خدمات سلامت شغلی را برعهده دارد.

چه افرادی در تیم پزشکی کار مشغول بکارند؟

مسئولیت این  متخصص  بر حسب خطرات شغلی صنایع و مشاغل مختلف متفاوت بوده و شامل فعالیتهای پزشکی بالینی و بررسی محیط های کاری می‌شود.متخصص پزشکی  کار اغلب جهت انجام آزمایشات و معاینات بالینی لازم برای هر محیط شغلی، با یک تیم چند نفره از افراد متخصص در زمینه های مختلف مانند:  مهندس بهداشت حرفه ای،کارشناس شنوایی سنجی، کارشناس بینایی سنجی روانشناس، ارگونومیست، کارشناس علوم آزمایشگاهی همکاری داشته و در ضمن از نظرات متخصصان مختلف جهت مشاوره در موارد مربوطه بهره مند میگردد.

ویژگی های یک متخصص طب کار چیست؟

• دانش و آگاهی لازم در مورد فعالیت‌های انجام شده در محیطهای کاری مختلف را داشته باشد.
• با اقدامات خود سلامت محل کار و سبک زندگی پرسنل را ارتقاء بخشد.
• به پیشگیری از آسیب‌ها و بیماریهای شغلی کمک نماید.
• میزان مدت حضور مفید و کارایی نیروی کار را بهبود بخشند.
• با مواجهات سمی و خواص مواد مختلف آشنا باشد.
• با خطرات و استرس های فرآیندهای کاری مختلف آشنا باشد.
• توانایی جسمی و روحی کارمندان برای انجام وظایف شغلی خود را تعیین نماید.
• توصیه های لازم جهت حفظ امنیت محیط کار، پیشگیری از آسیب‌ها و بیماریهای شغلی ارائه نماید.
• بیماریهای شغلی را تشخیص داده و درمان نموده و به آسیب‌های شغلی رسیدگی نماید.
• آگاهی لازم از روش‌های بهبود و توانبخشی داشته باشد.
• توانبخشی لازم جهت کمک به بازگشت شغلی کارگران را فراهم نماید.
• دستور العمل‌های لازم جهت حفظ امنیت و سلامت محیط کار ارائه دهد.
• کار مناسب جایگزین برای افرادی که سلامت آنها دچار مشکل شده است، توصیه نماید.
• توصیه های لازم جهت کمک به تطابق با محیط شغلی و حفظ ایمنی افراد در کار ارائه نماید.
• دانش و آگاهی لازم در زمینه قوانین محلی، استانی و کشوری غرامتهای شغلی کارگران داشته باشد.
• قادر به سازمان دهی و مدیریت ارائه خدمات سلامت باشد.
• در محیط کار مربوطه، تحقیق و بررسی های لازم در زمینه موضوع سلامت شغلی کارمندان انجام دهد.
• از همکاری و پیروی محیط کار و کارفرما با قوانین و مقررات ایمنی و سلامت محیط کار اطمینان حاصل نمایند.
• توصیه های لازم در زمینه بازنشستگی و خروج از کار به دلیل مشکلات سلامتی و بیماری ارائه نماید.

منافع طب کار برای مشاغل

سلامت و بهداشت شغلی مزیت‌های متعددی برای مشاغل در بر دارد:

• بهداشت حرفه ای  و سلامت شغلی از آسیب دیدگی و بیمار شدن افراد حین کار جلوگیری نموده و همچنین بخش ضروری یک کار و شغل موفق است.
• تحقیقات نشان می‌دهد که کارگران و پرسنلی که احساس می‌کنند کارفرما به سلامت آنها در محیط کار اهمیت می‌دهد، مدت زمان بیشتری با آن شرکت همکاری می‌کنند.
• هزینه بیماریهای شغلی بسیار بالا بوده و موضوعی است که اغلب کارفرمایان نمی‌توانند از آن غفلت نمایند. بهداشت و سلامت ضعیف محیط کار هم از طریق افزایش استعلاجی کارگران و هم از طریق کاهش کارایی آنها در محیط کار هزینه زیادی برای کارفرمایان خواهد داشت.
• همچنین، افزایش زمان ادامه به کار، کارایی و حضور کارگر همگی جزء مسائلی هستند که هزینه های یک شرکت را با استفاده از خدمات سلامت و بهداشت کار کاهش می‌دهند.

انواع معاینات طب کار

معاینات بدو استخدام:

که بطور شایع به آن معاینات تامین اجتماعی  یا بیمه هم گفته می شود؛ یکی از انواع معاینات طب کار می باشد. طبق قانون 90 تامین اجتماعی هر فردیکه متقاضی  شغلی می یاشد باید در مراکز مجاز معاینه شود. بر اساس قانون کارفرمایان باید کارکنان خود را قبل از استخدام تحت معاینات پزشکی قرار داده و وضعیت مناسب آنها را برای انجام وظایف شغلی مشخص نماید و چنانچه فرد در شغل مناسبی از نظر پزشکی به کار گمارده نشود، غرامت سازمان تامین اجتماعی از کارفرما بر اساس ماده 50   قانون تامین اجتماعی اخذ خواهد شد.

هدف از انجام معاینات بدو استخدام بررسی توانایی فرد و فیتنس او با کار محوله با توجه به عوامل زیان آور محیط کار ؛ بررسی سطح سلامت وی بعنوان پایه جهت مقایسه با معاینات سالهای بعدی و ….می باشد. این معاینات شامل معاینه کامل توسط پزشک و تست های پاراکلینیک دیگر با توجه به نوع شغل فرد و مخاطرات شغلی می باشد.

معاینات ادواری:

طبق ماده 92 قانون کار هر فرد شاغل به منظور تشخیص زودرس بیماریهای ناشی از کار باید حداقل سالی یکبار معاینه گردد. از آنجا که اکثر بیماریهای شغلی درمان مشکل ویا غیر قابل درمان دارند؛ هدف از انجام معاینات ادواری کشف زودرس بیماریهای ناشی از کار بوده تا با اقدامات مناسب از پیشرفت بیماری جلوگیری و یا درمان بیماری انجام پذیرد.

معاینات محدودیت های شغلی:

در صورت بروز بیماری و یا حادثه شغلی , فرد و یا کار فرما متقاضی بررسی شرایط جسمی   جدید  و تطابق توانایی وی  جهت تعدیل وظایف محوله  به صورت دایم  و یا موقت می گردند. پزشکان طب کار با اشراف به نوع وظیفه شغلی فرد و ریسک فاکتورهای محیط کار توانایی انجام این نوع معاینات را دارند.

معاینات ویژه و چکاپ:

با توجه به اینکه بسیاری از بیماریها در حال حاضر در صورت تشخیص زودرس قابل درمان و یا کنترل می باشند این نوع معاینات با توجه به سن, جنسیت فرد, سابقه فامیلی و ییماریهای زمینه ای فرد ؛ طراحی و انجام میگیرد. هدف این نوع معاینات کشف زودرس بیماریهای قابل درمان و یا قابل کنترل با انجام معاینات بالینی و تست های پاراکلینیکی می باشد.

هزینه معاینات طب کار

هزینه معاینات و آزمایشهای بدو استخدام بر اساس مصوبه وزارت بهداشت در هر سال تعیین می‌شود. در برخی موارد، هزینه معاینات بدو استخدام توسط کارفرما پرداخت می‌شود، اما در اغلب موارد، خود کارگر تمام هزینه ها یا بخشی از هزینه های آزمایشات و معاینات بدو استخدام را متقبل می‌شود.

شما میتوانید با مراجعه به شرکت طب کار یا مراکز طب کار به متخصص طب کار دسترسی پیدا کنید و برای پیشبرد اهداف شغلیتان از حضور ایشان بهره مند شوید.

همچنین بخوانید: