عمل جراحی کرونری یکی از حیاتی ترین اعمال جراحی قلبی است که توانمندی جراح در انجام این عمل تاثیر بسزایی در بهبود کیفیت زندگی افراد تحت عمل میگذارد. ما در این مقاله تنی چند از برترین جراحان فوق تخصص قلب و عروق در عمل جراحی عروق کرونری قلب را به شما عزیزان معرفی می کنیم.
1. دکتر محمد حسین ماندگار
فوق تخصص جراحی قلب و عروق
| آدرس مطب | خیابان ولیعصر خیابان عباسپور (توانیر) |
| شماره تماس | ۰۹۳۵۱۴۹۷۵۶۴ |
2. دکتر علیرضا قویدل
فوق تخصص جراحی قلب و عروق
| آدرس مطب | تهران، جردن، مابین میرداماد و ستاری، انتهای کوچه آناهیتا، پلاک 22، طبقه 4، واحد 16 |
| شماره تماس | 09389386094 |
3. دکتر رامین بقائی تهرانی
فوق تخصص جراحی قلب و عروق
| آدرس مطب | تهران، خیابان نلسون ماندلا(جردن)، بالاتر از تقاطع حقانی، خیابان پدیدار، پلاک ۶۲، طبقه سوم، واحد ۳۳ |
| شماره تماس | 02188670350 |
4. دکتر کیومرث عباسی
فوق تخصص جراحی قلب و عروق
| آدرس مطب | تهران، شهرک غرب سیمای ایران |
| شماره تماس | 02181472000 |
5. دکتر محمد عباس صالحی عمران
فوق تخصص جراحی قلب و عروق
| آدرس مطب | تهران، خیابان ولیعصر، ابتدای توانیر، روبروی بیمارستان دی، ساختمان پزشکان شماره 4، طبقه سوم، واحد 18 |
| شماره تماس | 191 84 74 0992 |
6. دکتر سید خلیل فروزان نیا
فوق تخصص جراحی قلب و عروق
| آدرس مطب | بزرگراه نیایش غرب، بعد از بلوار کبیری طامه، خیابان امام حسین، بیمارستان عرفان نیایش |
| شماره تماس | 09124705048 |
7. دکتر محمد حسن کلانتر معتمدی
فوق تخصص جراحی قلب و عروق
| آدرس مطب | تهران، شهرك غرب، خيابان ايران زمين شمالی، بيمارستان بهمن |
| شماره تماس | 02188575901-10 |
8. دکتر حمید رضا اعلایی
فوق تخصص جراحی قلب و عروق
| آدرس مطب | خیابان دولت(شهید کلاهدوز)، تقاطع بلوار کاوه، ساختمان پزشکان جام جم، طبقه دوم، واحد 9 |
| شماره تماس | 09371094556 |
عروق کرونری قلب
پیوند عروق کرونر یا همان جراحی بای پس قلب (جراحی قلب باز ) از جمله شیوه‌های بازگرداندن جریان خون به بخش‌های قلب است. مسدود شدن شریان‌ها موجب قطع شدن جریان خون شده و در نهایت باعث بروز حمله قلبی یا علائمی مشابه با حمله قلبی خواهد شد. جراحی کرونری یا CABG با کمک رگ‌های خونی سایر اندام‌های بدن بیمار، یک مسیر انحرافی در اطراف انسداد ایجاد کرده تا جریان خون قابلیت بازیابی داشته باشد.
جراحی بای پس عروق کرونر چیست؟
عمل جراحی کرونری نوعی جراحی است که جریان خون را به بخش‌هایی از قلب که خون کافی را دریافت نمی‌کند، بازیابی و انتقال می‌دهد. نتیجه نهایی این عمل، بهبود بخشیدن به عملکرد قلب بیمار به ویژه زمانی که به تازگی حمله قلبی داشته‌اید یا خطر ابتلا به آن در آینده یا زمان نزدیک توسط پزشک تشخیص داده شده باشد.
جراحی بای پس عروق کرونر یا عمل جراحی کرونری با هدف باز گرداندن جریان خون به اطراف یک شریان مسدود شده توسط متخصص قلب و عروق انجام می‌شود. این در حالی است که سایر تکنیک‌های درمان برای فردی که مورد حمله قلبی قرار گرفته است، موثر نبوده باشند و در نهایت جراح به عنوان یک درمان اورژانسی و سریع برای آن در نظر گرفته خواهد شد.
بیماری CAD چیست؟
بیماری CAD یا انسداد عروق کرونر همان باریک شدن و انسداد شریان‌های کرونر رخ می‌دهد. زمانی که رگ‌های خونی که موظف به ارسال اکسیژن و مواد مغذی به عضله قلب هستند، در اثر تجمع مواد چرب در دیواره‌های رگ‌ها باریک یا مسدود شود، بیماری CAD ایجاد خواهد شد و بازیابی خون غنی از اکسیژن به قلب محدود یا بسته خواهد شد.
انسداد می‌تواند در چند حالت رخ دهد:
۱. انسداد شریان اصلی قلب چپ که مقدار زیادی خون را به عضله قلب می‌رساند.
۲. باریک شدن شدید شریان اصلی قلب که با احساس درد بسیار در قفسه سینه به علت تنگ شدن چندین شریان همراه است. باریک شدن این شریان منجر به کاهش جریان خون به قلب در تمامی حالات مانند استراحت و انجام فعالیت‌های شدید بدنی مانند ورزش خواهد شد.
۳. مسدود شدن بیش از یک شریان
بیماری عروق کرونر قابلیت درمان با شیوه آنژیوپلاستی عروق را ندارد. این شیوه درمان کم تهاجمی از یک بالون متصل شده به لوله نازک کاتتر برای گشاد کردن شریان استفاده می‌کند. یک سیم پیچ کوچک به نام استنت با هدف باز نگه داشتن شریان نیز در کنار آن به کار برده می‌شود. استفاده از این درمان موجب باریک شدن مجدد شریان‌ها خواهد شد به همین علت نیاز است برای برطرف کردن این مشکل از عمل جراحی کرونری استفاده شود.
طول عمر بعد از عمل قلب باز
مقدار طول عمر بعد از انجام عمل جراحی کرونری به نحوه مراقبت‌های دوران نقاهت و نحوه عمل دارد. در صورتی که بیمار طبق دستورالعمل‌های پزشک خود قبل و بعد از جراحی عمل کند می‌توان گفت به صورت متوسط حداقل تا ۱۵ سال بعد از عمل قلب می‌تواند بدون تنگی و انسداد شریان‌های قلبی و بدون نیاز به دریافت استنت زندگی خود را سپری کند. داشتن سبک زندگی سالم به معنای استفاده از رژیم‌های غذایی مناسب و انجام فعالیت‌های بدنی و ورزشی متناسب با عمل انجام شده و دوری کردن از مصرف دخانیات، مواد غذایی چرب و کم تحرکی تا مقدار زیادی به افزایش طول عمر پس از جراحی عروق کرونری کمک خواهد کرد.
مراحل انجام عمل جراحی بای پس عروق کرونر قلب چیست؟
جراحی بای پس عروق کرونر چندین ساعت طول می‌کشد تا انجام شود. مراحل زیر برای اکثر این نوع جراحی اتفاق می‌افتد:
۱. بیهوشی
مشابه با انواع جراحی‌های بزرگ، اولین اقدام برای جراحی عروق کرونر با توجه به اینکه نوعی از جراحی قلب باز است، استفاده از بیهوشی کامل است. با توجه به سختی کار، بیهوشی معمولاً شامل چند مرحله می‌شود:
این کار می‌تواند با شیوه لوله‌گذاری و تهویه در داخل گلو و نای بیمار انجام شود. این لوله‌ها به دستگاه ونتیلاتور متصل هستند که موجب حرکت هوا می‌شوند. در واقع این لوله‌ها کار تنفس را برای بیمار آسان‌تر خواهد کرد.
قرار دادن لوله‌های داخل وریدی که به تیم پزشکی این امکان را می‌دهد تا بتوانند دارو‌ها و مایعات را به طور مستقیم از طریق ورید‌ها به بدن تزریق کنند.
استفاده از لوله‌های کوچک متصل به مثانه و مجاری ادراری به نام لوله کاتتر با هدف خارج کردن ادرار از بدن و انتقال به داخل کیسه تخلیه که کمک می‌کند تا بیمار در طی بیهوشی نیز ادرار داشته باشند.
به کار بردن دستگاه بای پس قلب و ریه به منظور پمپاژ خون از داخل بدن به قلب و ریه‌ها، اضافه کردن اکسیژن و بردن دی اکسید کربن به خون و سپس انتقال خون به بافت و اندام بدن خواهد بود. استفاده از این دستگاه موجب می‌شود تا قلب به صورت موقت، متوقف شده و انجام برخی کار‌ها را برای جراح آسان‌تر کند.
۲. برداشتن رگ‌های خونی
CABG از جمله شیوه‌های خون‌رسانی به مناطق مسدود شده قلب است. بای پس موجب ایجاد یک مسیر انحرافی شده تا خون برای دور زدن مانع از آن استفاده کند. در واقع بای پس به معنای گرفتن یک رگ خونی از اندام یا بافت دیگر بدن مانند پا، بازو یا قفسه سینه و جایگزینی آن است. در حالتی که بیش از یک شریان مسدود یا باریک شده وجود داشته باشد ممکن است چندین جراحی بای پس نیاز باشد.
۳. انجام جراحی
در این مرحله، جراح یک برش در مرکز قفسه سینه بیمار ایجاد خواهد کرد. سپس با شکافتن استخوان سینه از وسط، قفسه سینه را باز کرده تا دسترسی به قلب آسان شود. پس از رسیدن به قلب، جراح متخصص قلب و عروق، رگ خونی که باید جایگزین شود را گرفته و بای پس را ایجاد می‌کند. قسمت بالایی بای پس به آئورت (شریان بزرگی که وظیفه خارج کردن خون از قلب و بدن را بر عهده دارد) درست در قسمت پس از خروج قلب چسبیده می‌شود. قسمت انتهای پایینی بای پس به شریان مسدود شده، درست در جایی که از انسداد گذشته، متصل می‌شود.
با قرار گرفتن بای پس یا رگ جایگزین شده در جای مشخص خود، جراح می‌تواند قلب را مجدد راه‌اندازی کرده تا جریان خون مجدد به راه افتد و سپس برش‌های قفسه سینه را به یکدیگر بخیه خواهد زد.
عمل پیوند رگ پا به قلب (عمل بای پس عروق پا)
همان طور که گفته شد برای انجام عمل جراحی کرونری لازم است تا شریان‌های سالم دیگری را از بخش‌های مختلف بدن از جمله پا‌ها گرفته و آن‌ها را جایگزین شریان مسدود شده کرد. زمانی که فرد برای جراحی کم تهاجمی مانند آنژیوپلاستی با بالون یا جراحی بای پس عروق کرونری آماده می‌شود، ممکن است به جراحی بای پس پا یا عمل پیوند رگ پا به قلب نیاز داشته باشد. یکی از این شیوه‌ها، عمل بای پس عروق پا است که به دو روش متفاوت انجام می‌شود:
۱. ایجاد برش از ناحیه کشاله ران تا زانو
یک سمت پیوند به شریان در بالای پای بیمار و انتهای دیگر آن به شریان قسمت پایینی پا متصل خواهد بود. این عامل کمک می‌کند تا جریان خون در بدن ایجاد شود. این شیوه جراحی ممکن است حدود ۳ الی ۴ ساعت طول بکشد. نتیجه عمل بدین صورت است که شریان مسدود شده برداشته و با جریان پیدا کردن خون در پا‌ها، حساس درد این ناحیه نیز کاهش پیدا می‌کند.
۲. بای پس فمورو – فمورال
در این شیوه، برش‌های یا برسی در ناحیه کشاله ران بیمار ایجاد می‌شود. در این حالت یک انتهای شریان مورد نظر به شریان اصلی پایی که عارضه به آن اثر ندارد و انتهای دیگر در سمت پایی است که بیماری وجود دارد. این پیوند کمک می‌کند تا جریان خون ایجاد شده و با عبور از این شریان‌ها، انسداد را برطرف کند.
عمر رگ‌های پیوندی قلب
بیماری انسداد شریان قلبی که منجر به عروق کرونری می‌شود در اثر عوامل مختلفی مانند مصرف سیگار، فشار و چربی خون بالا، دیابت و چاقی رخ می‌دهد که می‌تواند از زمان کودکی و نوجوانی با تشکیل رسوبات و پلاک‌های چربی در دیواره رگ‌های خونی قلب صورت می‌گیرد. جراحی عروق کرونری با هدف پیوند شریان‌های سالم از نقاط مختلف بدن مانند بازو، پا و قفسه سینه انجام می‌شود.
هرچند رگ‌های پیوندی نمی‌توانند عملکردی فوق‌العاده مانند رگ‌های اصلی خود قلب را داشته باشند اما می‌توان گفت طول عمر رگ‌های پیوندی قلب بر اساس تحقیقات و مطالعات متخصصان بین ۷ تا ۱۲ سال است. در نتیجه بیماری که عمل پیوند رگ را برای قلب انجام داده است نیاز است تا بیش از قبل مراقب رفتار‌ها و نوع فعالیت‌های خود باشد.
عوارض عمل بای پس قلب
عمل جراحی کرونری نوعی از جراحی قلب باز است که مشابه با سایر جراحی‌ها از عوارض و خطرات احتمالی برخوردار است. برخی از این عوارض شامل موارد زیر می‌شوند:
- خونریزی حین یا بعد از جراحی
- فوت بیمار
- بروز حمله قلبی، سکته مغزی یا مشکلات کلیوی با علت لخته شدن خون پس از انجام جراحی
- تشکیل عفونت در محل زخم قفسه سینه و ادامه‌دار شدن آن منجر به بروز بیماری سپسیس که عاملی تهدید‌کننده برای سیستم ایمنی بدن است، خواهد شد.
- ذات‌الریه
- مشکلات تنفسی
- پانکراتیت
- نیاز به استفاده طولانی مدت از دستگاه تنفس
- بروز بیماری آریتمی قلب که منجر به کند شدن یا افزایش ضربان یا ریتم قلب که موجب افزایش خطر سکته خواهد شد.
- در برخی موارد از دست دادن حافظه یا بروز مشکل در فکر و ادراک از محیط اطراف
- سکته قلبی
در صورتی که جراحی به صورت اورژانسی انجام شود می‌تواند با خطرات بیشتری همراه باشد. شرایط سلامتی بیمار و وضعیت فیزیکی و جسمانی او در میزان عوارض احتمالی تأثیر به سزایی خواهند داشت. برخی از بیماری‌ها مانند موارد زیر می‌توانند در تشدید عوارض نقش داشته باشند. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- انسداد عروق در پا‌ها
- تشکیل بیماری مزمن انسدادی ریه‌ها
- دیابت
- بیماری‌های کلیوی
در صورتی که بهترین جراح قلب و عروق را انتخاب کرده باشید، ضمن انجام جراحی با دستگاه‌ها و تجهیزات پیشرفته و هم چنین استفاده از تکنیک‌های به روز دنیا، میزان عوارض نیز کاهش پیدا خواهد کرد. علاوه بر این تجویز دارو‌هایی برای کنترل خونریزی و فشار خون و جلوگیری از عفونت قبل از جراحی می‌توانند تا مقدار زیادی کاهش خطرات را به همراه داشته باشد. در صورتی که بیماری دیابت داشته باشید ممکن است داروی کنترل قند را در طول جراحی توسط پزشک دریافت کنید.
مراقبت‌های بعد از عمل جراحی کرونری
پس از انجام جراحی بای پس عروق کرونر لازم است تا مراقبت‌های لازم را در بیمارستان و خانه طبق دستورات پزشک معالج انجام دهید.
-
مراقبت‌های بیمارستان
۱. پس از جراحی، بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه ICU با هدف اندازه‌گیری و نظارت دقیق بر فشار خون، میزان تنفس و سطح اکسیژن و گرفتن نوار قلب بستری خواهد شد. این رویه ممکن است حداقل چند روز (۶ الی ۸ روز) به طول انجامد.
۲. به احتمال زیاد برای داشتن تنفس راحت‌تر، یک لوله در گلو بیمار خواهد بود. این دستگاه توسط پزشک پس از بیهوشی به منظور داشتن تنفس آسان، تنظیم می‌شود. در حالی که قادر به تنفس بدون لوله باشید، پزشک آن‌ها را خارج می‌کند.
۳. پس از خارج کردن لوله‌های تنفسی لازم است تا زیر نظر پرستار برای جلوگیری از تجمع مخاط داخل ریه‌ها و بیماری ذات‌الریه، هرچند ساعت یکبار سرفه و تنفس عمیق داشته باشید. این کار ممکن است با احساس درد همراه باشد که برای کاهش آن پرستار به شما کمک می‌کند تا با قرار دادن یک بالشت در ناحیه سینه، میزان درد را کمتر کنید.
۴. در برخی موارد مصرف دارو‌های تسکین دهنده برای کاهش درد محل برش توصیه می‌شود.
۵. بهتر است از دارو‌هایی مانند آسپرین که موجب افزایش خونریزی می‌شود، پرهیز کنید.
۶. ممکن است پزشک معالج به منظور کنترل فشار خون، تثبیت ضربان قلب یا جلوگیری از بروز هرگونه مشکل در مورد لوله‌های قرار داده شده در بدن، دارو‌هایی را تجویز کرده و با مشاهده علائم بهبودی مصرف آن‌ها را قطع کند.
۷. پس از پایداری و ثبات وضعیت سلامتی بیمار، پزشک لوله‌های تنفسی و داخلی معده را خارج می‌کند. در این حالت بیمار می‌تواند مایعات مصرف کرده و به تدریج غذا‌های جامد را میل کند.
-
مراقبت‌های در منزل
۱. یکی از مهم‌ترین نکات پس از جراحی بای پس عروق کرونر در خانه، تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه جراحی است. بیمار باید طبق دستورات پزشک، استحمام کند.
۲. برای رانندگی لازم است تا پزشک پس از انجام معایناتی، امکان آن را اعلام کند.
۳. در صورت داشتن تب بالا همراه با لرز، قرمزی، تورم، خونریزی و خارج شدن ترشحات دیگر در محل برش، افزایش درد، بروز مشکل در تنفس، داشتن ضربان قلب شدید یا کند، متورم شدن پا‌ها، بی‌حسی بازو‌ها و پا‌ها و هم چنین حالت تهوع باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
۴. پس از گذشت ۶ هفته می‌توانید به مقدار کم فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیرید.
۵. بیمار می‌تواند پس از یک روز بر روی صندلی بنشیند، بعد از ۳ روز راه برود و با گذشت ۵ الی ۶ روز از پله‌ها بالا و پایین برود.
۶. داشتن قرار ملاقات با پزشک پس از گذشت ۶ الی ۸ هفته
کلام آخر
عمل بای پس عروق کرونر نوعی از جراحی قلب باز است که می‌تواند بر مدت زمان عمر بیمار و کیفیت آن تأثیر به سزایی داشته باشد. این شیوه درمانی با هدف از بین بردن انسداد شریان‌های اصلی قلب انجام می‌شود. انسداد شریان قلب این اجازه را نمی‌دهد تا جریان خون بازیابی شده از سایر قسمت‌های بدن به داخل قلب باز گردانده شود. این عارضه در ابتدا به صورت باریک شدن شریان‌ها می‌تواند رخ دهد و در ادامه منجر به مسدود شدن آن‌ها شود. در نهایت در صورت عدم درمان با حمله قلبی، سکته و مرگ بیمار همراه خواهد بود. عمل جراحی کرونری کمک می‌کند تا تنفس بیمار بهبود پیدا کند و میزان ابتلا به حمله قلبی را کاهش دهد.