رشته پزشکی زنان و زایمان
دکتر زنان ( genicologist ) یا دکتر زنان پزشکی است که مشکلات و بیماریهای مربوط به زنان و دستگاه تناسلی (واژن) آن‌ها را درمان می‌کند.
رشته زنان و زایمان یک رشته تخصصی بالینی است که به پیشگیری، تشخیص، درمان و پیگیری بیماری های زنان می پردازد. این رشته ترکیب دو حیطه تخصصی است:obstetrics، که تمرکز آن مراقبت زنان قبل، حین و بعد از زایمان است، و gynecology، که به تشخیص و درمان بیماری های دستگاه تولیدمثل زنان و بیماری های پستان می پردازد.
یک متخصص زنان در زمینه‌ی زایمان زنان (زایمان طبیعی، سزارین و …) نیز آموزش دیده است. دکترزنان زایمان نازایی یا بیماریهای زنان و زایمان ، یکی از رشته‌های تخصصی پزشکی میباشد.تشخیص و درمان بیماریهای زنان مانند قاعدگی دردناک ،اختلالات قاعدگی ، سرطان رحم ، سرطان تخمدان ،سرطان دهانه رحم ، سرطان واژن ،نزدیکی دردناک، سرطان تخمدان ، پیچ خوردگی تخمدان ، عفونت دستگاه تناسلی ( واژینیت ) و … در این رشته مورد بحث قرار می‌گیرند.
همچنین بارداری ، سیر و کنترل آن و انجام زایمان طبیعی یا عمل سزارین و عوارض آن نیز در این بخش قرار دارند. بیماریهایی مانند اکلامپسی و پره اکلامپسی، حاملگی خارج رحمی ،سقط خود بخودی ، جدا شدن جفت ، زایمان سخت و … یکی از زیر شاخه های پزشکی زنان ، Cosmetic Gynecology می باشد و جراح زیبایی زنان مبادرت به انجام جراحی هایی نظیر پرینورافی ( تنگ کردن واژن ) ، لابیاپلاستی ( کوچک کردن لبه های خارجی واژن ) و تزریق چربی در لابیاماژور و واژن می نماید. در ادامه خواهید خواند:
- متخصص زنان در دیگر کشورها
- جراحی زنان و زایمان
- بیماری هایی که توسط متخصص زنان درمان میشوند
- چه زمانی بایستی به متخصص زنان مراجعه کرد؟
- متخصص زنان از چه روشهایی استفاده می کند؟
- سوال از متخصص زنان و زایمان
- گرایش های فوق تخصصی و فلوشیپی
متخصص زنان در دیگر کشورها
در فرانسه و سوئیس و اکثر کشورهای اروپائی اکثریت خانمهای حامله به بیمارستانهای دانشگاهی-دولتی مراجعه میکنند.و در طول تمام بارداری توسط خانمهای ماما معاینه می شوند ، و فقط دو بار توسط انترن بیمارستان “پزشک در حال تخصص”ویزیت می شوند مگر در “حاملگی های غیر عادی” و با شروع درد زایمانی یا پاره شدن کیسه آب به بیمارستان مربوطه در محل زندگی خود مراجعه می کنند و مامای بیمارستان عهده دار زایمان و پیشرفت آن می شود. و در صورت برخورد با اشکال در پیشرفت زایمان به پزشک زنان اطلاع میدهد.
جراحی زنان و زایمان
یکی از شاخه‌های پزشکی است که به بیماریهای مرتبط با دستگاه تولید مثل زنان و مراقبت مادران باردار و زایمان و حوالی آن می‌پردازد.طول آموزش در این دوره ۴ سال است. در ایران این رشته فقط ورودی خانم می گیرد.بیشترین کارهایی که در بخش زنان به دستیاران این رشته آموزش داده می‌شود، عبارتند از: زایمان واژینال طبیعی با یا بدون اپیزیوتومی، زایمان واژینال غیرطبیعی (فورسپس، وکیوم و بریچ)، انواع سزارین، مراقبت از حاملگی های پرخطر، سرکلاژ، کورتاژ تخلیه ای، کورتاژ مول، هیسترکتومی (ابدومینال و واژینال)، حاملگی اکتوپیک، سیستکتومی تخمدان و میومکتومی. برخلاف رشته های داخلی و جراحی، ورود به دوره های فلوشیپ این رشته بسیار دشوار است.
بیماری هایی که توسط متخصص زنان درمان میشوند
بیماریهای خوش خیم دستگاه تناسلی ( کیست تخمدان، زخم واژن و دیگر تغییرات غیر سرطانی)
(لازم به ذکر است که کیست تخمدان یکی از شایعترین مشکلات زنان میباشد و اگر بدنبال دکتر کیست – دکتر فوق تخصص کیست تخمدان یا متخصص کیست تخمدان در تهران میگردید میتوانید به اینجا مراجعه کنید )
- خونریزی غیر طبیعی رحم
- سرطان دستگاه تناسلی و سرطان سینه و تومورهای مربوط به بارداری
- ناهنجاری‌های مادرزادی دستگاه تناسلی زنان (بیماریهایی که زنان با آن به دنیا می‌آیند)
- اختلالات سیتولوژی (اختلالات سلولی از جمله آن‌هایی که مربوط به سرطان هستند)
- حاملگی خارج از رحم (تخم باروری که به جای رحم در خارج از رحم و معمولاً در لوله‌ی فالوپ بین رحم و تخمدان کاشته می‌شود
- مراقبت‌های اورژانسی (مانند خونریزی)
- اندومتریوز (بیماری مزمنی که در آن بافتی مشابه پوشش داخلی رحم، آندومتر، در قسمت‌های مختلف بدن یافت می‌شود.)
- فیبروئید رحمی یا فیبروم رحم (رشد غیر سرطانی لایه‌ی عضلانی دیواره‌ی رحم)
- بیماری التهابی لگن
- درد لگن از جمله درد آپاندیس و درد مزمن
- مشکلات لگن با بافت‌های حمایت کننده از ارگان‌های لگنی (رباط‌ها، فاسیا و عضلات) مانند نقص در کف لگن.
- شرایط سرطانی دستگاه تناسلی و سینه‌ها (هیپرپلازی آندومتر و دیسپلازی دهانه رحم)
- عفونت‌های مقاربتی
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
دکتر زنان همچنین با بیماریهایی مانند دیابت ، آسم و بیماریهای روانی مانند افسردگی و اختلالات شخصیتی نیز مقابله می‌کند.
حوزه‌ی مراقبت‌های ویژه شامل آزمایش‌های سالانه مانند ماموگرافی، کولونوسکوپی، نظارت بر فشار خون، واکسن،رژیم غذایی (شامل کلسیم و فولیک اسید) و مراقبت از موارد زیر است:
- آمنوره (فقدان یا قطع قاعدگی)
- اختلالات خوش خیم سینه
- بیماری قلبی و عروقی
- دیابت، اختلالات تیروئیدی
- اختلالات فیزیولوژی تولید مثل و هورمون‌ها (مانند عدم تخمک گذاری، گالاکتوره، هیرسوتیسم، آندروژن)
- خشونت خانگی و تجاوز جنسی
- تنظیم خانواده (پیشگیری از بارداری، عقیم سازی، پایان دادن به حاملگی)
- مراقبت‌های زنان برای گروه سنی خاصی مانند کودکان، نوجوانان و سالمندان
- مشاوره در مورد سبک زندگی (ترک سیگار، کاهش وزن و…)
- یائسگی و دوره‌ی پیش یائسگی
- مشکلات پریود
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- اختلالات عملکرد جنسی
- ترشح واژن
درد ولوار و بیماریهایی مانند (زخم معده، ناراحتی پوستی و کیست
چه زمانی بایستی به متخصص زنان مراجعه کرد؟
زنان باید هر سال برای معاینه توسط دکترزنان و زایمان اقدام کنند. این معاینات سالانه فرصت بسیار خوبی برای متخصص زنان و زایمان هست تا به بیماران در مورد حفظ سبک زندگی سالم و به حداقل رساندن خطرات بهداشتی آگاهی دهند. این معاینات سالانه باید شامل موارد زیر باشد.
یک نکته مهم :
اگر بدلیل خجالت یا هر مسئله ی دیگر، از گفتن حقیقت سر باز زنید، شناخت و درمان بیماری خود را به تعویق میاندازید. ناگفته نماند که علائم و نوع درمان اتخاذ شده برای بیماران با هم متفاوت است. بنابراین روش درمانی شما ممکن است برای دوست یا خواهر شما جواب ندهد.
دکتر زنان از چه روشهایی استفاده می کند؟
- روش‌های تشخیصی مانند کولپوسکوپی (بررسی میکروسکوپی دهانه‌ی رحم) و نمونه‌ی آندومتر (گرفتن یک نمونه از پوشش داخلی رحم)
- جراحی‌های کوچک (مانند عقیم سازی) و جراحی‌های بزرگ مانند میومکتومی برای درمان فیبروم رحمی)
- هیستروسکوپی (با استفاده از یک آندوسکوپ برای دیدن رحم) به منظور تشخیص و جراحی
- عملیات ناباروری
- لاپاراسکوپی برای تشخیص یا جراحی
- ارزیابی قبل از عمل و آماده سازی
- مراقبت بعد از عمل (از جمله عوارض درمان مانند آمبولی ریه)
- سونوگرافی برای تشخیص
سوال از متخصص زنان و زایمان
گاها در مراجعه به متخصص زنان برای رفع مشکلات سوالاتی در ذهن ما شکل میگیرد که دریافت پاسخ صحیح این سوالات از بسیاری از مشکلات بعدی ما پیشگیری خواهد کرد ، سوالاتی از قبیل :
- چگونه قاعدگی راتنظیم کنیم ؟
- چگونه باردارشویم؟
- چرا گاهی اوقات قاعدگی نامنظم می شود؟
- آیا ترشحات واژن طبیعی است ؟
- چرا قاعدگی اخلاق زنان را تند می کند؟!
- دردپستان چیست ؟
- آیا در زمان پریود احتمال بارداری وجود دارد ؟
- آیاقرص های ضدبارداری موثراست ؟
- مزایا ومعایب آی یو دی و دیافراگم زنانه چیست ؟
گرایش های فوق تخصصی و فلوشیپی این رشته شامل :
- فوق تخصص جراحی کانسر
- فوق تخصص لاپاروسکوپی و IVF
- فوق تخصص نازایی و IVF
- فوق تخصص سونوگرافی زنان
- فوق تخصص پریناتولوژی ( طب مادر و جنین )