بیماری های شبکیه چشم
بیماری های شبکیه چشم (retinal diseases) از زمینه های در حال رشد چشم پزشکی است بطوریکه در سالهای اخیر رشد مقالات در زمینه رتین در سطح بین المللی به نسبت سایر فیلدهای چشم پزشکی چشمگیر بوده است. با توجه به نقش اساس شبکیه در فرآیند بینایی رشته های فوق تخصصی بیماری های رتین گسترش قابل توجه پیدا کرده است.
این زمینه های تحقیقاتی شامل بیماری های شبکیه نوزادان، ادم ماکولای دیابتی، جداشدگی رگماتوژن شبکیه و تصویربرداری رتین میباشد. رتینوپاتی نوزادان نارس، یکی از مهمترین و شایعترین علل نابینایی در کودکان می باشد این بیماری قابل پیشگیری و در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است. در صورت عدم تشخیص به موقع، بیماری پیشرونده بوده و به سرعت منجر به نابینایی می گردد. حال با بیماریهای شبکیه چشم بیشتر آشنا شویم.
- علل بیماریهای شبکیه
- بیماریهای شایع شبکیه
- پارگی شبکیه چشم (خونریزی داخل چشمی)
- افتادن لنز در داخل چشم
- ورقه ثانویه روی شبکیه
- جداشدگی شبکیه
- التهاب و عفونت داخل چشمی
- تومور های داخل چشمی
- مگس پران
- ورم شبکیه و درمان آن
- درمان گیاهی ورم شبکیه چشم
- تزریق شبکیه چشم
- راه درمان نازک شدن شبکیه چشم
- درمان شبکیه چشم با طب سنتی
علل بیماری های شبکیه
بیماریهای شبکیه چشم میتواند افراد را از بدو تولد تا دوران سالمندی گرفتار کند؛ به عنوان مثال بیماریهای مادرزادی چون شب کوری میتواند از بدو تولد رخ داده و سلامت بینایی فرد را تحتالشعاع قرار دهد.
در سنین کودکی، نوجوانی و جوانی نیز ضربههایی که به چشم اصابت میکنند، عمدهترین عامل بروز اختلالات شبکیهای چشم هستند.
همچنین در سنین میانسالی و همزمان با شیوع دیابت، عوارض چشمی ناشی از آن نیز در افراد افزایش پیدا میکند.
بنابراین لازم است افراد مبتلا به دیابت توسط چشم پزشک نیز تحت نظر باشند و به صورت دوره ای چکاپ شوند. اغلب اوقات میتوان با اقدامات پیشگیرانه ساده جلوی بروز عوارض خطرناک چشمی را در این بیماران گرفت.
هر چه زمان ابتلا به بیماری قند طولانیتر باشد، احتمال ابتلای فرد به عوارض چشمی آن افزایش مییابد. همچنین افزایش نوسانات قند به علت عدم کنترل آن، شانس عوارض چشمی ناشی از دیابت را بالا میبرد. به همین دلیل بر ضرورت انجام معاینات سالانه تاکید میکنیم.
در دوران سالمندی نیز ناراحتیهای چشمی شبکیه از جمله بیماریهای ناحیه ماکولای چشم، شایع هستند.
عدم رسیدگی به این بیماری رفتهرفته قدرت بینایی را از فرد سالمند میگیرد و وی را خانهنشین میکند. تشخیص به هنگام برای درمان این بیماری ضروری است.
لازم است پدر و مادرها، کودکان نارس خود را که در دستگاه نگهداری میشوند، حتما برای معاینه چشم نزد متخصص ببرند تا اگر مشکلی وجود داشت، در همان بدو تولد از تشدید آن پیشگیری کرد.
البته برای نواقص و بیماریهای ژنتیکی نمیتوان کار چندانی انجام داد و خانوادهها باید قبل از فرزنددار شدن، آزمایشات ژنتیکی را انجام دهند، به عنوان مثال تنها سرطانی که به صورت ارثی منتقل میشود، تومور رتینوپلاستوم شبکیه چشم است که اگر به آن توجه شده بود، هرگز رخ نمیداد.
بیماریهای شایع شبکیه
۱- خونریزی چشم
بجز دیابت که خونریزی داخل چشمی (داخل زجاجیه ای) میتواند ایجاد کند، عوامل دیگری هم می توانند موجب اینگونه خونریزی ها شوند مانند تومورهای عروقی داخل چشمی، انسداد ورید مرکزی یا شاخه ای شبکیه، خونریزی از عروق جدیده و زیر لکه زرد(زیر ماکولا)، پارگی شبکیه و …برای درمان این خونریزی ها بسته به علت آن پزشک تصمیمات مختلفی می گیرد.
در بعضی بیماران استراحت نسبی و بالا نگه داشتن سر و اجتناب از خم و راست شدن کفایت می کند. در بعضی دیگر تزریق دارو در داخل چشم انجام داده و مدتی صبر می کنیم ولی در بعضی دیگر جراحی در اولین فرصت توصیه میشود. مثلا اگر خونریزی توام با جداشدگی شبکیه باشد معمولا سریعا جراحی انجام میشود
۲-افتادن لنز در داخل چشم
گاهی در حین عمل جراحی قطعاتی از عدسی چشم بیمار و یا عدسی مصنوعی در داخل چشم فرو می افتد و به اعماق چشم میرود. گاهی هم پس از مدت ها بر اثر ضربه و یا حتی بدون ضربه، عدسی در داخل چشم فرو می افتد. این عوارض نیازمند اقدامات جراحی می باشد.
قاعدتا بایستی لنز یا قطعات آن خارج شود. آسیب های شبکیه هم ترمیم و در صورت لزوم داخل چشم گاز یا روغن سیلیکون تزریق گردد. در صورت امکان در همان جلسه و یا در جلسه دیگری برای بیمار لنز کارگذاری میشود.
۳-ورقه ثانویه روی شبکیه
گاهی به دلیل التهاب مزمن یا بدلیل نامعلوم ورقه ای روی شبکیه مثل –سلوفان– تشکیل میشود. این ورقه موجب چروک خوردگی مرکز بینائی و کاهش دید و گاهی هم سوراخ شدگی مرکز بینائی (ماکولا) میشود. اگر دید به میزان معینی کاهش یابد و یا بیمار شکایت زیادی از اختلال دید داشته باشد جراحی انجام میشود. درمان داروئی موثر نمیباشد.
جراحی شامل برداشتن ورقه مذکور و تزریق گاز یا روغن سیلیکون میباشد. ۹۵% بیماران بهبودی نسبی می یابند ولی میزان دید بعد از عمل قابل پیش بینی نمی باشد. ندرتا این بیماری منجر به جراحی مجدد میشود.
۴-جداشدگی شبکیه
روش درمان این عارضه در موارد حاد، تنها راه درمان جراحی است که توسط فوق تخصص شبکیه انجام می شود . زیرا این مشکل به هیچ عنوان به خودی خود رفع نمی شود . جراح بعد از معاینه و تشخیص اقدام به جراحی می کند . این جراحی روش های گوناگونی دارد که پزشک معالج با توجه به شدت صدمه وارده به شبکیه تشخیص می دهد از کدام روش استفاده شود. از لیزر شبکیه نیز جهت درمان استفاده می شود.
جداشدگی شبکیه ربطی به دیابت ندارد، اگرچه در افراد دیابتی هم ممکن است دیده شود…
جداشدگی شبکیه به علت وجود سوراخ در شبکیه می باشد. این سوراخ ها به علت نازکی پیشرونده شبکیه در بعضی نقاط، ضربه ها یا کشیدگی ناشی از زجاجیه و آنگاه رفتن آب موجود در زجاجیه به زیر شبکیه و جدا شدن شبکیه از لایه های زیرین آن می باشد .
اگر جدا شدگی در نواحی محیطی شبکیه چشم باشد، شخص ناحیه متضاد آن را تیره میبیند و اگر مرکز بینایی گرفتار شود دید مرکزی بیمار هم سقوط میکند و در موارد وسیع و پیشرفته فقط درک نور باقی میماند.
روش های مختلفی برای جراحی وجود دارد. یک روش از بیرون چشم و روش دیگر از داخل چشم میباشد. انتخاب روش به عهده جراح میباشد. جراحی در ۷۰ تا ۸۰ درصد موارد موفقیت آمیز است و لذا ممکن است جراحی دوم یا سوم یا حتی چهارم نیاز باشد.
با تمام این احوالات ۵% از بیماران اصلا بهبودی نمی یابند و دید از دست میرود. اگر جداشدگی شبکیه دیر انجام شود و حتی اگر زود هم انجام شود ممکن است شبکیه دچار چروک خوردگی و تشکیل ورقه های کششی و فیبروزی در سطح آن شود.
جراحی مجدد در این بیماران مشکل و شانس موفقیت کمتری دارد. لازم بذکر است که ممکن است جداشدگی شبکیه در اثر التهاب و یا کلافه های عروقی و یا تومرها و … باشد که درمان اولیه در این ها دارویی یا لیزری است و گاهی هم منجر به جراحی میشود.
۵- التهاب چشم و عفونت داخل چشمی
عفونت های داخل چشمی و التهاب داخل چشمی معمولا در اثر اعمال جراحی و یا امراض رماتیسمی چشم ایجاد می گردد. عفونت های داخل چشمی (آندوفتالمیت) بسیار خطرناک و تهدید کننده حیات چشم میباشد. و در این بیماران بایستی بدون فوت وقت اقدام به تزریق آنتی بیوتیک در داخل چشم نمود و سپس بر اساس وضعیت بیمار در صورت لزوم جراحی، ترشحات و چرک و عفونت را خارج و داروی داخل چشمی، همزمان تزریق می کنیم.
در التهابات غیرعفونی داخل چشمی بالعکس،فوریت در جراحی وجود ندارد. بلکه با تزریق داروی داخل چشمی و درمان های طبی دیگر سعی در کنترل بیماری می کنیم. اما گاه حتی در صورت کنترل بیماری کدورت های شدیدی در داخل چشم باقی میماند و یا کشیدگی بر روی شبکیه ایجاد می گردد. در این حالت جراحی به صلاح است گرچه جراحی و اقدامات تهاجمی فوق خود میتواند عوارض و مشکلات دیگری ایجاد نماید.
۶-تومور های داخل چشمی
تومورهای داخل چشمی میتوانند ناشی از انتشار سرطان های دوردست به چشم (متاستاز) و یا بطور اولیه از خود چشم باشند. تومورهای اطفال (رتینوبلاستوما) و تومورهای بزرگسالان (ملانوما) اکثر این تومورها را تشکیل میدهند اصولا درمان تومورهای اطفال دارویی و درمان تومورهای بزرگسالان گذاشتن پلاک های رادیواکتیو میباشد.
لکن در مواردی ممکن است نیاز به جراحی شبکیه برای برداشتن تومور و یا خارج کردن خونریزی ها و کدورت ها باشد. نتیجه این اعمال جراحی در حالات پیشرفته تومور چندان رضایت بخش نمی باشد.
بعضی از تومورهای خوش خیم چشمی باعث نشت مایع و ادم (ورم) شبکیه می شوند. لیزر می تواند باعث تخریب این تومورها و بهبود تورم شبکیه و سگمان خلفی شود.
علایم تومور داخل چشمی
در مراحل ابتدایی مشخص نیست و این علائم در کودکان و بزرگسالان متفاوت بروز میکند . انحرافات چشمی ، بیرون زدگی ، درد ، دو بینی ، زخم و افتادگی پلک ، کاهش دید ، تورم پلک ، قرمزی شدید چشم از علائم این بیماری محسوب میشود. در بعضی مواقع بصورت تومورهای غدد چربی از طریق گل مژههای مکرر در چشم ایجاد میشود.
درمان تومور داخل چشمی
علاوه بر معاینه ، انجام سی تی اسکن ،ام آر ای ، فتوگرافی رنگی ، نمونه برداری ، پت اسکن ، آنژیوگرافی فلورسنت لازم است.
درمان این بیماری به سن، میزان رشد تومور … بستگی دارد. گاهی درمان تومور بعلت اتصال با عصب چشم امکان پذیر نمی باشد.در این صورت بخشی از تومور خارج می شود.اگر تومور دیر تشخیص داده شود، منجر به تخلیه چشم می شود.
۷-مگس پران و درمان مگس پران
زجاجیه مایعی ژله مانند است که داخل چشم را پر کرده است. در طول زمان و یا بر اثر ضربات یا تزریقات مکرر این مایع ژله مانند تخریب یا دچار پیری میشود. در نتیجه ترکیبات آن تغییر کرده و عناصری در داخل آن پدید می آید. این عناصر ممکن است ذراتی از خود زجاجیه باشد و یا ذرات دیگری از جنس چربی و یا کلسیم باشد.
این کدورت ها دید را عموما کاهش نمیدهد ولی موجب آزار و خستگی چشم ،نگرانی و گاه حتی مشکلات روحی میشوند. بطور کلی برای این مشکلات درمان جراحی و یا طبی توصیه نمیشود. لکن در مواردی که عدم تحمل ایجاد کند جراحی انجام میشود. جراحی شامل برداشتن زجاجیه و جایگزین کردن آن توسط سرم مخصوص می باشد.
در این قسمت مقاله به چند مورد مهم ( که مورد درخواست خوانندگان گرامی هم میباشد) پاسخ میدهیم
ورم شبکیه و درمان آن
در جریان بعضی بیماریهای شبکیه، چشم قسمتی از شبکیه که ماکولا ( لکه زرد) نام دارد ممکن است در نتیجه تجمع بیش ازحد معمول آب دچار افزایش ضخامت شود که اصطلاحا به ٱن” ورم شبکیه” یا “اورم ماکولا “یا “ادم ماکولا” می گویند.
از جمله بیماریهایی که به طور شایع باعث این وضعیت می شوند دیابت می باشد. در دیابت به دلیل آسیب جدار عروق نسبت به حالت معمول ٱب بیشتری با خروج از عروق در داخل بافت شبکیه چشم جمع می شود که این تجمع آب باعث اختلال در عملکرد طبیعی بینایی می شود. در صورتی که این وضعیت برای مدت طولانی ادامه داشته باشد و درمان نشود معمولا سبب ٱسیب دائمی سلولهای بافت شبکیه می شود.
علاوه بر دیابت بدنبال اعمال جراحی داخل چشمی و یا در جریان بیماری های دیگری مانند التهاب های داخل چشم و انسداد سیاهرگی شبکیه هم ممکن است ورم شبکیه ایجاد شود. در جریان بیماری تحلیل وابسته به سن ماکولا هم معمولا ادم ماکولا ایجاد میشود.
تشخیص این وضعیت با معاینه حضوری توسط دستگاههای مخصوص و در صورت لزوم با انجام تصویر برداری شبکیه براحتی داده میشود.
درمان ادم و ورم شبکیه چشم بسته به علت ایجاد کننده آن متفاوت است. گاهی باید مدتی قطره های مخصوصی تجویز شود و گاهی لیزر های مخصوص به آن، ولی در بیشتر موارد نیاز به تزریق داروهای مخصوصی در اطراف چشم یا داخل چشم میباشد.
در موارد مقاوم به درمانهای اولیه گاهی انجام عمل جراحی شبکیه ضرورت پیدا میکند.
درمان گیاهی ورم شبکیه چشم
از دیدگاه طب سنتی چندین راه درمانی خانگی برای بیماریهای شبکیه ارائه شده که پیشنهاد میکنیم برای استفاده از این روشها حتما ازنظر متخصصین اهل فن در این زمینه استفاده کنید
این روشها شامل:
ساقه و برگ گندم: درمانگران طب گیاهی معتقدند، از دم کرده ساقه و برگهای گندم در یک لیتر آب محلولی به دست می آید که شستشو با آن هر نوع ورم چشم را معالجه خواهد نمود.
سیب زمینی: مقداری سیب زمینی خام را رنده کنید و در گاز یا پارچه تمیز بریزید و روی چشمان خود قرار دهید و این درمان را هر شب انجام دهید.
شیرین بیان: استفاده از گیاه شیرین بیان و شستشوی چشمها با محلول تهیه شده از آن نیز برای درمان ورم ملتحمه چشم مفید است. به این منظور دویست گرم ریشه شیرین بیان را در یک لیتر آب انقدر بجوشانید تا سه چهارم آن تبخیر شود و از آن برای شستشوی چشم استفاده کنید.
گل شقایق: در طب سنتی، این گیاه دارویی را به عنوان ضماد برای درمان ورم چشم استفاده میکنند.
خربزه : یکی دیگر از روشهای طب سنتی برای درمان ورم چشم استعمال موضعی گوشت خربزه شبها بر پشت چشم است. همچنین دادن بخور تخم و پوست خربزه برای ورمی که ناشی از سرماخوردگی در برف باشد بسیار موثر است.
اسفند: شستشوی چشمها با آب جوشانده اسفند برای فرو نشاندن التهاب چشمها مفید است.
جعفری: سبزی جعفری سرشار از ویتامین آ است. استفاده از ضماد جعفری در مورد درمان ورم چرکی چشمها استفاده میشود.
اسفرزه: یکی دیگر از روشهای درمان گیاهی وم چشم استفاده از لعاب اسفرزه است. کاربرد لعاب اسفرزه که با حرارت کم پخته شده است برای شستشو و درمان تورم چشم بسیار مفید میباشد.
بابونه: استفاده از جوشانده بابونه نیز یکی دیگر از راهکارهای طب سنتی برای تسکین تورم چشم است. برای تهیه این جوشانده 3 قاشق سوپخوری گیاه بابونه را در سه فنجان آب جوش بریزید و بیست دقیقه آن را دم کنید. سپس با آن چشم را شستشو دهید.
غازیاقی: استفاده از آب دم کرده 30 تا 40 گرم برگ گیاه دارویی غازیانی در یک لیتر آب نیز از دیگر درمانهای مفید برای این بیماری است. به این منظور محلول تهیه شده را صورت کمپرس بر روی چشمها قرار دهید. این کار باعث کاهش ورم، درد و حتی رفع چرک چشم خواهد شد.
سفیده تخم مرغ: مقداری سفیده تخم مرغ را با پرهای گیاه گل محمدی مخلوط نموده و پشت چشم قرار دهید. ورم چشم را معالجه میکند. استفاده از زرده تخم مرغ خام نیز برای رفع خستگی چشم ها مفید است.
تخم کاهو: شستشو ی چشمها با جوشانده تخم کاهو درمان موثری برای ورم و چشم درد است.
روغن کرچک: از دیگر روشهای درمان آماس چشم استفاده از روغن کرچک است . به این منظور از این روغن به میزان 3 قطره در چشم بچکانید.
تزریق شبکیه چشم
تزریق داخل چشم به معنی وارد کردن دارو به وسیله سوزن های بسیار نازک به درون کره چشم است؛ طی این فرایند، پزشک شما دارو را نزدیک به شبکیه و در پشت چشم تزریق می کند. این داروها مشکلات چشم را کنترل و به محافظت از بینایی شما کمک می کنند و از آنها برای بهبود سریع تر بیماری عارضه های عروقی و التهابی چشم استفاده می شود.
شاید به هر دلیلی از تزریق داخل چشم نگران باشید و بپرسید چگونه باید آن را تجربه کنید. به شما اطمینان می دهیم تزریق داخل چشمی روش مرسوم و ایمنی است که بهطور معمول، مشکل یا آثار ناخوشایندی ایجاد نمی کند. مدت زمان اختصاص یافته به این درمان حدود 15تا30 دقیقه است.
راه درمان نازک شدن شبکیه چشم
قبل از ادامه بحث باید گفت که : نازک شدن شبکیه چشم درمان دارد.
در افراد مسن به علت کهولت سن ضایعه یا گرفتگی در مرکز دید چشم به نام مکولا دچار مشکل شده و بینایی آنها را کاهش میدهد، افزایش سن سبب از بین رفتن سلولهای شبکیه و پس از آن نازک شدن و در نهایت سوراخ شدن شبکیه میشود.وجود بیماریهای مادرزادی همچون اشتارگاد، دیستروفیهای ارثی و نگاه کردن مستقیم به نور آفتاب در زمان خورشید گرفتگی یا ماهگرفتگی نیز سبب از بین رفتن سلولهای مرکزی دید، کاهش بینایی و نازک شدن و سوراخ شدن سلولهای مرکزی شبکیه در چشم میشود.
در برخی از افراد کاهش بینایی زیاد و نزدیک بینی شدید میتواند از نشانههای این بیماری باشد اما در زمانی که نازک شدن شبکیه بسیار کم باشد یا در مراحل ابتدایی بدون نشانه است که در این زمینه توموگرافی چشم یا انجام OCT که در آن حجم مکولا یا میکرون چشم توسط دستگاههای مجهز بینایی اندازهگیری میشود این بیماری قابل تشخیص است.علاوه بر این در افرادی که نزدیک بین شدید هستند یا شماره عینک آنها منفی ۲۰ درجه است در معرض نازک شدن شبکیه چشم قرار دارند.
در افراد مسنی که به نازک شدن شبکیه چشم مبتلا هستند جهت پیشگیری از گسترش بیماری دادن مکملها و ویتامینها موثر است اما در سایر موارد اگر همراه با تورم یا خونریزی باشد نیاز به جراحی و بررسی هرچه سریعتر متخصص بیماری های شبکیه است .همچنین بیمارانی که در مراحل ابتدایی تشخیص داده میشوند باید حداقل سالی یکبار به متخصص شبکیه چشم مراجعه کنند.
تشخیص جداشدگی شبکیه چشم براساس معاینه افتالموسکپی چشم است. درمان به موقعیت و شدت جداشدگی شبکیه بستگی دارد. در صورت ضربه به چشم ممکن است استفاده از محافظ چشم لازم باشد.
البته جراحی جهت برقراری اتصال مجدد شبکیه به بافت های زیرین با استفاده از اشعههای لیزر مخصوص یا سرمادرمانی (با استفاده از درجه حرارت زیر نقطه انجماد) یا با تغییر شکل چشم (گاهی) انجام میگیرد اما پس از جراحی بسته نگهداشتن چشم ها تا به پایان رسیدن دوران نقاهت ، استفاده از عینک با شیشه تیره، نمالیدن چشمها، اجتناب از خم و راست شدن و بلندکردن وسایل سنگین و مصرف قطرههای چشمی گشادکننده مردمک به توصیه پزشک ، دوره درمان پس از جراحی را کاهش میدهد.
درمان شبکیه چشم با طب سنتی
حیدر عظمایی محقق و پژوهشگر طب سنتی در گفت و گو با خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران؛ میگوید :
افراد برای تقویت بینایی خود باید یک عدد انبه، یک لیوان انگور حبهشده، آب یک عدد لیموترش تازه، یک لیوان آب، یک قاشق غذاخوری عسل و در صورت تمایل ۲ تکه یخ را با هم داخل مخلوطکن بریزند و روزانه آب آنها را ۲ تا سه لیوان میل کنند.
افراد برای تقویت بینایی خود باید سه عدد هویج، ۲ ساقه کرفس، ۱۵۰ گرم کلم (این کلم میتواند هر یک از انواع کلم مانند کلمپیچ، گلکلم، کلم بروکلی و کلم سفید و بنفش باشد) و چند قطره روغن زیتون را با هم داخل مخلوطکن بریزند و روزانه آب آنها را ۲ تا سه لیوان میل کنند.هویج حاوی رنگدانهای به نام «بتاکاروتن» است و برای جذب نیاز به روغن دارد، چون محلول در روغن است بنابراین افراد باید آبهویج را به همراه چند قطره روغن مانند روغن زیتون میل کنند.
مصرف ویتامینهایی مانند ویتامین A و کاروتنوئیدها (رنگدانههایی زردرنگ که در گیاهان زرد و قرمز رنگ یافت میشوند) نقش موثری در تقویت بینایی دارند؛ ویتامین A و کاروتنوئیدها در گیاهانی مانند هویج، انواع کلم، کدو، انبه، طالبی و فلفل دلمهای سبز یافت میشوند؛ مصرف این گیاهان خطر ابتلا به بیماری آبمروارید (کاتاراکت) را کاهش میدهد.
ویتامین C و بیوفلاونوئیدها در گیاهانی مانند پرتقال، لیموترش و شیرین، فلفل دلمهای، کیوی، گوجهفرنگی، توتفرنگی، سبزیجات سبز پر برگ، کلمبروکلی، گریپفروت و تمشک یافت میشوند؛ مصرف این گیاهان موجب کاهش فشار چشم میشود؛ این گیاهان همچنین در جلوگیری از ابتلا به آبسیاه (گلوکوم) و آبمروارید هم موثر هستند.
یکی از مهمترین عوامل ضعف بینایی و ابتلا به ناراحتیهای چشمی داشتن یبوستهای مزمن است؛ برای این منظور مبتلایان به یبوست برای رفع مشکلشان باید ۳۰ گرم برگ سنا، ۱۰ گرم گل سرخ، ۱۰ گرم گل ختمی و ۱۰ گرم تخم گشنیز را با هم ترکیب کنند سپس یک قاشق غذاخوری از این مخلوط را به همراه سه تا چهار لیوان آب در قوری بریزند و بگذارند به خوبی دَم بکشد؛ افراد دچار این عارضه باید یک لیوان از این دمنوش را قبل از هر وعده غذایی به همراه کمی عسل میل کنند.
دمنوشی برای تقویت بینایی
افراد برای تهیه این دمنوش باید یک قاشق چایخوری میوه قرهقات را به همراه سه لیوان آب در قوری بریزند و بگذارند به خوبی دَم بکشد؛ اشخاص باید این دمنوش را در طول روز میل کنند؛ مصرف این دَمکرده علاوه بر کاهش قند، فشار و چربی خون موجب کنترل بیماریهای شبکیه چشم ،سلامتی چشم و تقویت بینایی هم میشود.
در doctorpage بیابید: پزشکان (فوق تخصص ویتره رتین و سگمان خلفی)
پیشنهاد می کنیم مقالات زیر را هم مطالعه بفرمایید: