طب تسکینی چیست؟

طب تسکینی چیست؟

طب تسکینی (Palliative Care) بنا به تعریف WHO (سازمان بهداشت جهانی) دربرگیرنده همه اقدامات فعال و کامل برای کاستن از رنج و درد و بهبود کیفیت زندگی  در بیمار است. در حالت عمده این روش مختص به بیماران مبتلا به یک بیماری خاص است که به درمان پاسخ نمی‌دهند و نتیجه مستقیم بیماری، مرگ است و تنها به آرام نمودن بیمار و کم کردن نشانه های بیماری در وی برمی‌گردد.

در کنار نام طب تسکینی می‌توان به داروهای تسکینی اشاره کرد که دربرگیرنده تجویز دارو برای ازبین بردن درد یا کاهش یک سمپتوم می‌شود برای مثال به دارودرمانی در رفع تهوع پس از شیمی‌درمانی یا حتی کاستن سمپتوم‌ها درآنفلوانزا اشاره نمود.

طب تسکینی از نظر سازمان بهداشت جهانی یکی از ۴ پایه اصلی کنترل سرطان شناخته شده است. به عبارت دیگر، سرطان به یک صندلی تشبیه شده که پایه‏ اول آن پیشگیری از پیدایش سرطان، پایه دوم تشخیص زودرس یا غربالگری، سومین پایه درمان مناسب و مفید که باعث افزایش بقای بیماران و تسکین آلامشان می‏شود و پایه چهارم درمان‏های تسکینی است. این ۴ پایه که به‌عنوان عوامل کنترل سرطان شناخته می‏شوند، به هم پیوسته هستند بنابراین ممکن است حتی در زمان تشخیص سرطان، درمان‏های تسکینی به‌طور مادی و معنوی مورد توجه قرار بگیرند.

اهداف طب تسکین درد چیستند؟

هدف عمده در طب تسکینی، دادن معناومفهوم زندگی و شأن و منزلت به زندگی بیمار تا پایان آن، در اولین قدم تسکین خود درد، کمک و حمایت بیمار ولی نه فقط در زمینه پزشکی، فهماندن این نکته به بیمار که همیشه مهم بوده و مهم خواهد بود تا پایان زندگی. این روش درمانی نه تنها به مراقبت‌های پزشکی ساده به جای اتاق‌های سی‌سی‌یو نیاز دارد، بلکه می‌تواند یک مسیر آرامش و صلح‌آمیز در طول زندگی بیمار و خانواده بیمار فراهم می‌کند. به‌این‌دلیل با نظر متفق کارشناسان بین‌المللی، روش مراقبت تسکینی بهترین پاسخ انسانی به بیماری‌های بدون درمان و سخت مانند برخی سرطان‌ها و نیز پاسخی به طرفداران اتانازی یا کشتن از سر ترحم است.

خیلی‌ وقت‌‌ها درمان‏هایی که برای بیماران مبتلا به سرطان انجام می‏شود، واقعا آزاردهنده است زیرا درد، تهوع و استفراغ، ریزش‌مو، کم‏خونی، یبوست، آسیب‏های شدید شکمی و… ایجاد می‏کنند. مثلا درد ناشی از شیمی‏ درمانی، رادیوتراپی و عمل‏های جراحی وسیع آزاردهنده‌اند و علاوه بر بیمار، خانواده وی را نیز تحت‌تاثیر قرار می‏دهند، به‌طوری که بسیاری تاب تحمل آن را ندارند، اما همه این علائم را می‏توان با طب تسکینی بهتر کرد. درمان درد فقط برای بیمارانی که روزهای آخر عمر خود را می‏گذرانند، تعریف نمی‏شود زمانی هم فرا می‏رسد که درمان‏های بهبوددهنده مثل شیمی‏درمانی، پرتودرمانی و جراحی‏ها دیگر برای بیمار موثر نیستند و باعث افزایش طول عمر او نمی‏شوند.

مطالب مرتبط: بهترین دکتر طب سنتی در تهران

در این شرایط بیمار به یک گروه پزشکی معرفی می‏شود تا برای تسکین آلام و علائمش فکری شود. این تسکین‏ها بسیاری اوقات طبی است؛ مانند بیماری که درد زیادی دارد و در نهایت با پزشک متخصص آموزش‌دیده، مسکن مخدر دریافت می‏کند تا کیفیت زندگی‏ اش بهتر شود اما زمانی هم درد بیمار با درمان‏های تسکین‏ دهنده و طبی بهبود نمی ‏یابد یا تاثیر کمی دارد. در این صورت با انجام کارهای تهاجمی و مداخله متخصصان مربوطه می‏توان این علائم را کنترل کرد. مثلا بدن درد در بیماران سرطانی که  سرطان پانکراس دارند یا دردهای شدیدی که به‌دلیل وجود تومورهای ناحیه لگن به پاها تیر می‏کشند و… را می‏توان با بلاک کردن رشته‏ های عصبی به وسیله لاپاروسکوپی یا با کمک متخصصان بیهوشی یا کسانی که روی تسکین درد کار می‏کنند، بهبود بخشید.
در کنار این درد‏ها نباید مشکلات روانی و معنوی، اجتماعی، خانوادگی و حتی مادی را نادیده گرفت زیرا همه این مسائل می‏تواند به نحوی بر بیمار و روند درمانی او تاثیر بگذارد. از این رو طب تسکینی همه این مشکلات را تحت پوشش قرار می‏دهد و سعی در بهبود شرایط دارد.

اهداف مراقبت تسکینی

• بهبود مداخله برای درد و نشانه‌ها
• رضایت بیمار و خانواده، رضایت شغلی پرستاران
• کاستن از اشغال تخت‌های بخش مراقبت ویژه
• کاهش مدت‌زمان بستری و نیز کاهش در هزینه‌های دارویی
• تخصصی شدن مراقبت‌ها

چه افرادی از طب تسکینی سود میبرند؟

– هربیمار مبتلا به بیماری صعب العلاج که درمان قطعی ندارد یا به سختی درمان می شود، از خدمات مراقبتهای تسکینی و مراقبت درد استفاده می برد

– بیماری قلبی و کلیوی پیشرفته

– بیماری ریوی پیشرفته  در مراحل آخر

– بیماری ایدز در مراحل پیشرفته

– بیماری پیشرفته مغزی مانند اغمای عمیق، زندگی نباتی و …

– سرطان های پیشرفته بویژه در مراحل پایان عمر

– بیماری دیابت پیشرفته، طولانی مدت و ناتوان کننده

– مبتلابان به بیماریهای ام اس، ضایعه نخاعی، ضربات مغزی و آلزایمر، بیماریهای روانی و ….

انواع خدمات طب تسکین درد

منظور از مراقبتهای تسکینی، مجموعه ای از خدمات مراقبتی است که در حیطه های زیر انجام می گردد.

1. مراقبت های حمایتی درمانی پیشرفته:  شامل درمان درد و علائم آزار دهنده بیماری شامل تهوع، استفراغ، بی اشتهایی و …
2. مراقبت های روانی اجتماعی:  در جهت کاهش اثرات عاطفی-روانی بیماری در بیمار و خانواده بیمار
3. مراقبت در منزل وخدمات نهایی:

   جهت بیماران مراحل انتهایی بیماران سرطانی و صعب العلاج با هدف جلوگیری از اشغال تختهای مراکز درمانی و فرسایش شغلی پرسنل بیمارستان و کاهش هزینه های اقتصادی هم برای بیمار و هم برای سیستم بهداشتی درمانی

4. خدمات آموزشی مراقبت از خود و خانواده: آموزش همراهان بیمار جهت ارائه سرویسهای پرستاری قابل اجرا توسط همراهان بیمار
5. خدمات طب مکمل و جایگزین:

   استفاده از انواع روشهای طب مکمل در راستای بهبود کیفیت زندگی بیماران مانند طب سنتی، طب سوزنی و….

6. خدمات توانبخشی:  در راستای بهبود عملکرد جسمانی بیماران
7. خدمات مدد کار اجتماعی:  در جهت رفع مشکلات مالی و اجتماعی بیمار و خانواده وی
8. مراقبت های معنوی :  به منظور کمک گرفتن از اعتقادات مذهبی بیماران و خانواده در جهت آرامش و پذیرش بیماری

در doctorpage بیابید: پزشک (فلوشیپ طب تسکینی (درد))